In memoriam: Bob Molenaar

Tot ons verdriet is op 17 november op 90 jarige leeftijd onze partijgenoot Bob Molenaar overleden. We zullen in Bob een bevlogen en eigenzinnige Europeaan missen, een Europeaan die zich een leven lang heeft ingezet voor sociale rechtvaardigheid, mensenrechten en internationale solidariteit.

Bob Molenaar was al in 1946 bij de oprichtingsvergadering van de Partij van de Arbeid aanwezig als afgevaardigde en in hetzelfde jaar bij het oprichtingscongres van de International Union of Socialist Youth (USY), waarvan hij de eerste voorzitter werd. Hij was daar als afgevaardigde van Nieuwe Koers, destijds de naam van de Jonge Socialisten in de PvdA. Ook Max van de Stoel was daarbij aanwezig en sindsdien hebben zij zich samen ingezet vor mensen in verdrukking. Zo steunden zij via een stichting advocaten en hun familie in de strijd tegen de apartheid.

Bob Molenaar was meer dan twaalf jaar voorzitter van de Europese Beweging Nederland en vervulde diverse functies in de internationale Europese Beweging, van 1987 tot 1992 als Secretaris-Generaal.

Velen zullen hem herinneren door zijn interrupties op de PvdA-congressen, waar hij lange tijd afgevaardigde was voor de PvdA-afdeling Den Haag. In zijn betoog stond hij immer op de bres voor een socialer en democratischer Europa. Tot op het laatst bleef hij betrokken, bij de partij en bij Europa. Iedere 1 meiviering was hij present bij de viering bij het Troelstra monument. Tot twee weken voordat hij overleed stuurde hij ons e-mails met zijn kijk op zaken.

De laatste keer dat ik hem zag, was heel toepasselijk, bij een JS-debat over Europa. Oud en Jong werden door hem geïnspireerd en wij zijn dankbaar dat we hem gekend hebben. Wij zullen hem missen en hem herdenken op het komende PvdA-congres dat in het teken staat van Europa.

Kirsten Meijer, Internationaal Secretaris PvdA

Naar aanleiding van het 65-jarig bestaan van de Partij van de Arbeid begin 2011 haalde Bob Molenaar in ledenblad Rood herinneringen op. Dit artikel stond in Rood, 8e jaargang nr 1, april 2011 http://www.pvda.nl/partij/bibliotheek/rood/Rood+1%2C+april+2011

“Solidariteit houdt niet op bij de grens”
Bob Molenaar (90) stond in het oprichtingsjaar van de PvdA aan de wieg van de politieke jongerenorganisatie ‘De Nieuwe Koers’ een van de voorlopers van de Jonge Socialisten. Op het visitekaartje stond ‘redacteur en uitgever’. Het kaartje heeft hij aan het Verzetsmuseum Zuid-Holland geschonken. ‘Een historisch documentje waar er maar weinig van zijn. Het gold als het bewijs dat je in de oorlog niks verkeerd had gedaan.’

Op de vraag of er verschil is in de wijze waarop jongeren vroeger politiek actief waren  en nu, zegt Molenaar: ‘De vlaggen en spandoeken zijn vervangen door T-shirts en petjes, maar de sfeer van kritisch zijn en tegen de partij aan schoppen is gebleven’.

Molenaar gruwt van provincialisme en stroopte in 1946 al zijn mouwen op voor de International Union of Socialist Youth ‘Solidariteit houdt niet op bij de grens. Het is stuitend als politici internationaal hun rug keren naar armoede en onderdrukking.’

Toen Nieuw Links zich roerde in de partij twijfelde Molenaar aan zijn jarenlange lidmaatschap. ‘Dat was toen we uit de NAVO dreigden te stappen en zonder overleg de DDR wilden erkennen. Ik stond achter in de zaal met gastbezoeker Hans van Mierlo en beloofde hem de Progressieve Partij Nederland op te richten als die voorstellen zouden worden aangenomen.’

De ontzuiling in het politieke landschap maakte Molenaar van meet af aan mee, en alhoewel hij dat alleen maar toejuicht, mist hij wel ‘ideële inspiratie’ bij sommige politici vandaag de dag. ‘Vroeger gingen ze niet bij alles wat je zegt uitrekenen hoeveel het kost.’

In een serie interviews met Haagse PvdA-leden voor afdelingsblad de Info over ‘waarom zij lid zijn van de PvdA’, sprak Noortje van Kooperen in november 2010 met Bob Molenaar.

“Een heer van stand”
Bob Molenaar, inmiddels 87 jaar, was erbij toen in 1946 de Partij van de Arbeid opgericht werd. Hij had als student de oorlog meegemaakt, was actief in de studentenorganisatie van de Nederlandse Unie en verspreider van Je Maintiendrai. Toen de bevrijders de IJssel overstaken en in Velp een bureau van het militair gezag vestigden, ontmoette hij daar Vic Beermann. Samen richtten zij de afdeling Gelderland van de Nederlandse Volksbeweging op, één van de bewegingen waaruit op 9 februari 1946 de PvdA werd opgericht. De eerste socialistische premier, Schermerhorn, vormde samen met Drees het eerste naoorlogse kabinet.

Je moet je klassieken kennen als je met Bob Molenaar praat. Of weten hoe je moet googelen, want Bob weet nog met naam en toenaam én datum de sociaaldemocratische geschiedenis, waar hij getuige van was, levend te maken. Echtgenote Aat vult aan en vertelt over goede vrienden uit het rijke verleden van dit echtpaar, zoals de ouders van “Fransje” Weisglas.

Herkenbaar voor de huidige generatie partijgenoten is de inbreng van Bob op de afdelingsvergaderingen. Als wij neuzelen over de Haagse gemeenteperikelen of het PvdA strijdplan voor het komende jaar, dan steekt Bob zijn vinger op en vraagt waar de visie van de Haagse partijafdeling  op Europese zaken blijft.

Want voor Bob is Den Haag niet een eiland, maar een onderdeel van de Europese Unie, waar lokale problemen niet wezenlijk van elkaar verschillen. Al direct na de oorlog kwam hij via de IUSY, de nieuwe socialistische jeugd internationale in contact met de Socialistische Internationale. Van zijn bewogenheid als sociaal democraat heeft hij zijn vak gemaakt. Hij werkte drie jaar in Parijs voor de internationale Europese beweging, was directeur bij de International Union of Local Authorities (IULA), en jarenlang voorzitter van de Europese Beweging Nederland, waar zijn gesprekspartners o.a. Joris Voorhoeve, Jozias van Aartsen, Weisglas, Hans van Mierlo en Frans Andriessen waren.

De partij heeft zowel op Europees, landelijk en plaatselijk gebied op steun van Bob kunnen rekenen. In 1970 werd hij de financieel specialist van de Haagse gemeenteraadsfractie en daarna voorzitter van de steungroep financiën, zoals dat in die tijd heette.

Op het beroemde (of beruchte) congres waar een deel van Nieuw Links probeerde ons land uit de NAVO te manoeuvreren en de DDR te accepteren als bondgenoot, stond Bob Molenaar klaar om samen met de gasten van het congres, De Gaay Fortman en Hans van Mierlo, een Progressieve Partij Nederland op te richten. Het was niet nodig, de poging strandde. Mocht er een moment van twijfel geweest zijn om af te haken, dan is het dat het moment geweest.

Den Uyl wist ook waar hij advies kon krijgen over Europese zaken. Toen Brussel meer bevoegdheden vroeg, kon Den Uyl daarmee akkoord gaan, op voorwaarde dat de Europese Gemeenschap democratischer te werk zou gaan. Concreet gevolg was enkele jaren later dat het parlement rechtstreeks gekozen wordt. Een direct succes na een avondje in het Torentje, waar Bob op uitnodiging van Den Uyl meedacht.

De huidige situatie zit ook het echtpaar Molenaar niet lekker. Toch zijn ze niet pessimistisch: Wilders maakt fouten, zoals met zijn voorstel over het koningshuis. Zijn stemmers zijn niet de notoire republikeinen, maar staan te juichen langs de route van de Gouden Koets. .Met het puin dat Wouter Bos geruimd heeft, kan Rutte c.s. nu scoren. Als voorbeeld noemt Bob Engeland, waar de economie nu wat opleeft en waar Cameron  z’n credit voor opeist. Terwijl het de inspanningen van Labour zijn geweest.

De familie Molenaar stond en staat nog midden in de maatschappij. Aat was lerares op de School voor de Werkende Jeugd, een initiatief dat zijn oorsprong vond in dames, die vonden dat hun dienstmeisjes wat moesten leren. Met het huidig kabinet moeten we met hand en tand het recht op  scholing voor iedereen verdedigen.

Het was een leerzame middag op de Laan van Meerdervoort. Bob Molenaar is een heer van stand, die zich bij het bestuur afmeldt voor de activiteiten in de Haagse afdeling in de maand november, omdat hij een heftige medische behandeling moet ondergaan. Die in de roerige zeventiger jaren, waarin – vaak vieze – lange haren een kenmerk van de echte sociaaldemocraat leken te zijn, in smoking op een partijvergadering verscheen, net terug van een ontvangst bij de Engelse ambassadeur.

Ik noemde in de vorige Info Job Cohen een gentleman, een heer van stand. In Den Haag kennen wij die ook.

Noortje van Kooperen