De lockdown is zo’n periode waar ik later over aan mijn kinderen zal vertellen: hoe Den Haag op slot ging, hoe de bruisende binnenstad maanden doodstil was en hoe we thuis bleven, zodat we samen het coronavirus konden verslaan. Dat virus zette alles op z’n kop, in het bijzonder voor de mensen die het kregen en hun dierbaren. Terwijl Den Haag stilviel, werkten en werken de mensen in de zorg keihard. En, de koning zei het al gisteren in de troonrede: het is bijzonder hoe we er in Nederland voor elkaar zijn als de nood aan de man komt. Want ook mensen buiten de zorg zetten zich belangeloos keihard in voor hun stadsgenoten. Al die Hagenaars en Hagenezen die zich uit de naad hebben gewerkt om als stad beter uit deze grote crisis te komen wil ik vanaf hier bedanken.
Maar voorzitter, deze crisis is meer dan een gezondheidscrisis. De Haagse economie heeft een ongekende klap gekregen, grote werkeloosheid ligt op de loer en veel kwetsbare bewoners dreigen in armoede te vervallen. Daarom is de Haagse PvdA blij met de keuzes die worden gemaakt in de nieuwe begroting die door het college is gepubliceerd. Samen voor de stad is een schitterend motto van dit college. Maar werk, werk, werk zou als stadsmotto inmiddels ook niet misstaan. Is het college bereid de raad dit najaar tijdig mee te nemen in de keuzes in het economisch beleid, gericht op banen of baanbehoud?
Voorzitter, wij kijken uit naar het sociaal economisch herstelplan. Investeringen naar voren halen is nu verstandig, vooral in de zorg, duurzaamheid en bouw. Investeren in onderwijs en bijscholing past daar ook bij. We moeten dit snel gaan doen om zo de economie een stimulans te geven en mensen aan het werk te houden. Hopelijk kunnen we dit gaan doen met het herstelplan.
En over een aantal groepen in de stad maken we ons specifiek zorgen voorzitter, allereerst de daklozen. Deze groep wordt steeds groter, net als de wachtlijst voor de nachtopvang en de wachtlijst voor beschermd wonen. We maken ons ook zorgen over de winterkouderegeling die vanaf 1 november ingaat. Hoe gaat het college ervoor zorgen dat we hier klaar voor zijn en dat we niet achter de feiten aanlopen? Ook mogen we het streven naar een permanente winteropvang niet uit het oog verliezen. Wat is de status hiervan?
Maar voorzitter, er komen voor iedereen zware tijden aan en meer mensen zullen aanspraak maken op armoedevoorzieningen, die dus pal overeind moeten blijven staan. We maken ons evengoed ernstige zorgen om mensen met kleine en slecht betaalde baantjes, flex-contracten en schijnconstructies, de werkende armen. Dit vraagt om flexibel armoedebeleid: snelle hulp van de gemeente en niet rigide zijn om een armoedeval te voorkomen. Hoe maakt de wethouder ook het stadhuis hiervoor coronacrisis-proof?
En voorzitter, naast goede armoedevoorzieningen, is ook goed welzijnswerk belangrijker dan ooit: om eenzaamheid onder Hagenaars te voorkomen, om kinderen en jongeren op weg te helpen. Voor ons staat voorop: stabiliteit en continuïteit. Mensen hebben behoefte aan vertrouwde gezichten die de wijk kennen, niet aan losse projecten en experimenten die na 1 of 2 jaar weer vertrokken zijn. We kijken ernaar uit om de nieuwe welzijnsvisie binnenkort te bespreken in de raad.
Voorzitter, juist in deze ontwrichtende tijden moeten we als stadsbestuur ons best blijven doen voor de zorg. Goede zorg die snel geregeld wordt, en waar zorgverleners de tijd en ruimte hebben om dat mogelijk te maken, en zij in goede omstandigheden hun werk kunnen doen. Net als de vrijwel alle gemeentes in Nederland zien we de zorgkosten stijgen, terwijl het Rijk onvoldoende over de brug komt. Wat ons heeft dit absolute prioriteit in de lobby richting het kabinet.
Voorzitter, ik zie het om me heen bij leeftijdsgenoten en uit alle onderzoeken blijkt dat jongeren van alle leeftijdsgroepen financieel het hardst geraakt worden door deze coronacrisis. Ze hebben vaak flex-contracten, stages kunnen niet doorgaan en pas afgestudeerden komen op een verschrikkelijk moeilijk moment de arbeidsmarkt op. Daarnaast was het voor hen al voor de coronacrisis bijna onmogelijk om een betaalbare woning te vinden. Voorzitter, mijn vraag hierover is dan ook simpel. Hoe gaan we jongeren helpen met het vinden van een baan en een stage. Met het oplossen van schulden? Met het creëren van bestaanszekerheid in deze moeilijke tijd? We moeten voorkomen dat jongeren die nog bezig zijn met het opbouwen van hun leven, dit niet kunnen doen door deze crisis.
Voorzitter, na de coronacrisis, maken de meeste mensen in Nederland zich zorgen om de woningmarkt, blijkt uit de recente Prinsjesdagpeiling van I&O. Een succesvolle lobby van ons college heeft vorige week nog tot een impuls van 71 miljoen geleid, graag horen we snel meer van wethouder Balster over de bestedingen. Maar is het genoeg? De PvdA is wel bezorgd over de ontwikkelingen in het centrum en op de Binckhorst. Hoe borgen we de betaalbaarheid? Graag een reactie van wethouder Balster of wethouder Mulder. Kan het college verder aangeven hoe ze voorkomt dat specifieke wijken afglijden? Komt het rijk hier over de brug naar aanleiding van het burgemeestersmanifest? Dat is ontzettend nodig.
Voorzitter, er staan ons als stad meer dan genoeg uitdagingen te wachten en één daarvan is de energietransitie. Het is belangrijk dat die niet op de achtergrond raakt door de coronacrisis. We moeten de rekening van de energietransitie eerlijk delen en energiearmoede tegengaan. Alleen dan kunnen we klimaatverandering tegengaan, als iedereen mee kan doen. Hoe blijft wethouder Van Tongeren hier bij nieuwe subsidies, regelingen en besteding van de Enecogelden op sturen?
Maar, voorzitter, er is nog iets anders wat we door deze crisis niet uit het oog moeten verliezen: de kansenongelijkheid in de stad. Den Haag kent de grootste kansenongelijkheid van Nederland. We doen als stad en lokale politiek al jaren ons best om dit tegen te gaan, ook de afgelopen maanden. Na de coronacrisis mag dat harde werk niet ongedaan worden gemaakt. Nu is het moment om door te pakken en leerlingen van hun achterstand af te helpen. Kan de gemeente een voortrekkersrol spelen in het realiseren van vakantiescholen om onderwijsachterstanden in te halen voor kinderen van alle leeftijden? Hiervoor zouden Haagse leraren uiteraard extra betaald moeten krijgen. Door de coronacrisis is de deelname aan de voorscholen iets gedaald, kan de wethouder een stand van zaken geven van hoe het daar nu mee gaat? Door kinderen en hun ouders thuis te bezoeken, kunnen we zorgen wegnemen en de kinderen weer op de voorschool mee laten doen. Tenslotte is de coronacrisis een uitgelezen kans om als gemeente meer zij-instromers te trekken in het onderwijs. Heeft het college daar al stappen in gezet?
Voorzitter, tijdens de coronacrisis stonden mensen massaal op tegen een andere vorm van ongelijkheid: racisme. Ook in Den Haag hebben we wat het tegengaan van racisme betreft nog genoeg te doen. Hoe gaat het met de aanpak van discriminatie op de woningmarkt, en op de arbeidsmarkt? De nationale Ombudsman waarschuwde afgelopen jaar dat overheden nog te vaak etnisch profileren. Voorzitter, ik vraag het college dan ook of men hier ook in de gemeentelijke organisatie mee aan de slag gaat? Krijgen ambtenaren bijvoorbeeld trainingen om hun eigen vooroordelen te leren herkennen? En voorzitter, hoe gaat het met de aanpak van etnisch profileren en discriminatie in het politiekorps? Voorzitter, ieder kind moet daarnaast een eerlijk schooladvies krijgen. We weten dat onderadvisering dit soms in de weg staat. Hoe staat het met de aanpak van onderadvisering, naar aanleiding van een aangenomen motie die hierover in 2019?
Voorzitter, om racisme en discriminatie in de stad tegen te gaan, is het belangrijk dat we ook aandacht hebben voor symbolen en onze gedeelde geschiedenis. Hierover is in de raad ook al meerdere keren gesproken en zijn twee moties aangenomen over het verdwijnen van Zwarte Piet en het realiseren van een slavernijmonument. Kan wethouder van Alphen een update geven over deze twee kwesties?
Voorzitter, om mensen dichter bij elkaar te brengen is de kunst- en cultuursector erg belangrijk. Kunst en cultuur is het fundament van onze samenleving en moeten we juist ook in crisistijd beschermen. Deze sector heeft door de coronacrisis een erg grote klap gehad en de mensen die in de cultuursector werken, kunnen hun vak nu bijna niet uitoefenen. Het treft veel zzp’ers die vaak toch al een financieel onzeker bestaan leiden en nu al helemaal hun hoofd niet boven water kunnen houden. Ik zou wethouder Van Asten willen vragen of we genoeg voor hen doen als stad? Hoe kunnen we deze groep met een wankele positie op de arbeidsmarkt beter helpen en hen helpen hun vak aangepast toch uit te kunnen oefenen?
Voorzitter, ik rond af. Ik zei het al aan het begin van mijn betoog, Nederlanders zijn er voor elkaar als de nood aan de man is. En dat is fantastisch. Maar ik geloof dat het onze taak is als stadsbestuur om de mensen in de stad die een duwtje in de rug nodig hebben in deze tijd, dat te geven. En om te bouwen aan een stad die socialer en eerlijker uit deze crisis komt. We zijn blij met de eerste stappen die in deze begroting gezet zijn en kijken uit naar de beantwoording van het college.
Dankuwel.
