Samen knokken voor een eerlijke stad

Op de Dag van de Arbeid vond onze traditionele 1 mei-viering plaats, waaraan ik een bijdrage mocht leveren. Lees hieronder mijn toespraak.

Het mooie aan 1 mei: het doet ons terug kijken, op onze mooie geschiedenis. Maakt ons trots op wat we bereikt hebben. En geeft inspiratie voor de toekomst.

Is dan de stelling: vroeger was alles beter? Je zou kunnen zeggen, hoe beter het gaat met onze stad, hoe minder we nodig zijn. Dan hebben we gewoon veel bereikt. En dat is natuurlijk ook zo.

Laatst zij iemand me: eigenlijk is iedereen een beetje PvdA geworden. En misschien is dat ook wel een beetje zo als je kijkt naar partijen als GL, SP, maar ook Groep de Mos en Haagse Stadspartij, hier lokaal. In hun verkiezingsprogramma’ op sociaal-economisch terrein veel overeenkomsten. Op andere vlakken weer totaal niet overigens!

Maar ik geloof vurig en ik hoop iedereen hier aanwezig met mij – onder de schaduw van Troelstra – dat er vreselijk veel behoefte is aan solidariteit deze dagen. Aan verbinding tussen wat vroeger arbeidersklasse en middenklasse heette. Tussen groep van verschillende afkomst. Om het voor iedereen beter te maken. Omdat het alleen samen kan.

Er is nog ontzettend veel te bereiken. In ons land, in de wereld, in onze stad. Kijk naar de armoede, kijk naar de eenzaamheid. Kijk naar de betaalbaarheid en staat van onze huizen! Fiets door de stad en je ziet nog zoveel plekken die beter kunnen, mooier kunnen.

Dan moet 1 mei die inspirerende dag zijn die het altijd was. Sinds in Amerika met een mega actie werd afgedwongen dat werknemers niet meer dan 5 dagen per week en 8 uur per dag hoeven te werken. Die impact kan actie hebben.

En daarom staan we straks – vanmiddag dus – met elkaar op het Malieveld – om het op te nemen voor mensen met een arbeidsbeperking. Omdat wij het niet accepteren dat mensen die niet vanzelf meekomen de dupe worden. De dupe van een beleid dat mensen het minimumloon afneemt en pensioenopbouw. Omdat ze anders zijn. Als niet volwaardig worden aangemerkt. Omdat een paar werkgevers een paar formuliertjes in moeten vullen? Dat is strijd waard partijgenoten.

1 mei is ook de dag dat we met elkaar moeten stilstaan bij wat de sociaal-democratie voor jou als persoon betekent. Toen we in oktober vorig jaar met kandidatenlijst voor de gemeenteraad bij elkaar kwamen heb ik iedereen gevraagd te vertellen wie je vader en wie je moeder is. Je hoort dan de mooiste verhalen. Vrijwel allemaal doorspekt van vooruitgang, sociaal-democratie en emancipatie. Van een lange weg – soms door verschillende landen, soms langs verschillende hindernissen – naar een leven hier in onze stad. dat gelukkig voor de meesten goed is. Die levensgeschiedenissen zijn het verhaal van de sociaal-democratie.

1 mei is ook de dag dat ik bedenk waar ik vandaan kom. In de 18e eeuw besloten voorouders van mij Polen (toen Silezië) te verruilen voor Overijssel, om daar van generatie op generatie als loonwerker in de landbouw aan de slag te gaan. Katholieke arbeiders. Poolse arbeidsmigranten.

Mijn opa werkte anderhalve eeuw later als metaalarbeider in de fabriek. En in huize Balster was het voor mijn opa en oma met vier kinderen echt een kwestie van de touwtjes aan elkaar knopen. Mijn oma had er een handeltje bij om net voldoende binnen te harken om de monden te kunnen voeden. Maar mijn vader, oom en tantes konden wel naar school. Hadden nog weinig beroepskeuzes, maar ze konden. En mij opa zette zich in. Natuurlijk voor de kerk, maar ook als gemeenteraadslid een termijn voor de KVP. En zo konden mijn zusje en ik – met wat kunst en vliegwerk – beiden een universitaire opleiding afronden. In 2 generaties. Als je dan ziet dat in twee generaties tijd het kunnen studeren of een vak leren naar je eigen keuze, vandaag de dag eerder regel is dan uitzondering. Dat de verworvenheid van de sociaal democratie is dat armoede wordt bestreden en dat er een vangnet is voor iedereen. Dan mogen we trots zijn vandaag. Op onszelf, op de sociaal-democratie en alles wat we voor elkaar boksten.

Maar kunnen we ons ook als geen ander invoelen, dat dit niet voor iedereen is weggelegd. En dat er voor velen – en misschien is dat we de uitdaging van deze tijd – veel angst bestaat dat we het er niet beter op krijgen. En onduidelijk is wie nog voor mensen op komt.

Door strijd kregen wij dingen voor elkaar. En ontstond een beweging. Hierachter staat Troelstra. In de poort van de fabriek. De arbeiders toesprekend. Arbeiders bovenop. Die elkaar helpen. Het ademt solidariteit. Waar onze beweging op is gebouwd.

Beste partijgenoten, ik zou liegen als ik zo zeggen dat wij hier vandaag vol trots en zelfvertrouwen staan. Met de verkiezingsuitslag van maart achter de kiezen en die van vorig jaar. is het gemoed zwaar. Niet alleen wij hebben het moeilijk. Er zijn geen grote politieke partijen meer. Duidelijk zichtbaar is dat mensen zoekend zijn. Uberhaupt weinig houvast vinden bij politiek, of bakens van weleer.

Steeds meer zijn mensen op zichzelf. Kijk naar de schrikbarende stijging van het aantal mensen in eenzaamheid in onze stad! Kijk naar de bizar lage opkomst bij de verkiezingen in wijken als Laak en grote delen van Zuid-West. Apathie is misschien wel het gevaarlijkste wat er is. Ja die Wilders, die de Mos, ze zeggen tenminste waar het op staat? Maar geloof ik in hun oplossingen? Doen ze wat ze beloven? Nee, dat geloof ik niet. En zie daar het gevaar van het populisme. Zoals we dat in Amerika zien, zoals dat in Frankrijk en Duitsland opkomt. Zoals dat in Den Haag om zich heen grijpt.

En partijgenoten, dat was wel waar de PvdA groot mee is geworden. Wij kregen het voor elkaar. Wij riepen niet alleen, lieten niet alleen zien dat we een baken zijn, waar op mensen mogen vertrouwen, maar we regelden het ook. Toch is dat laatste waar we te lang, te veel op hebben geleund. En dat is dan ook de opdracht beste mensen voor ons als partij. We moeten weer in de harten van onze mensen komen. Raken. Wij moeten een verhaal hebben, waaruit blijkt: als we het samen doen, als we solidair zijn, dan wordt onze stad mooier. Dan wordt mijn leven beter. Dan krijgen we het voor elkaar.

Terug naar de harten. Hoe gaan we dat doen? Door met nog meer bescheidenheid, als het om de macht gaat. Maar niet met minder werklust en niet met minder mensen de problemen van mensen in al onze wijken op de agenda te zetten. Noem het actie. Noem het nieuw ombudswerk. Realiseer je op een dag als vandaag dat wij in een enorme traditie staan van activisme:

• De protesttocht voor vrouwenkiesrecht: 1913 en 1916
• De grootste demonstratie ooit tegen kernwapens
• Protest over de onhoudbare leefsituatie aan de Hoefkade
• SDAP tegen werklozenzorg
• Betaalbare huren o.l.v. de Jonge Socialisten in 1979 bij het ministerie van VROM

We deden het al weer deze weken:

• Villa’s bouwen op de plaats van de Sacramentskerk, een stokje ervoor.
• Discriminatie in Duindorp? Nee.
• Slecht onderhouden Vestia Woningen? Nee
• De subsidie van de Schilderswijkmoeders stoppen? Nee.

Hoe? Als een boze club? Nee, in tegendeel. Dat beviel de partijgenoten van Troelstra ook al niet zo… We zullen moeten verbinden, we zullen dat niet doen door de boosheid bij elkaar op te wekken, maar door mensen in te laten zien: het kan echt anders. En die PvdA is het baken.

• We spijkerden stellingen op de deur van de sacramentskerk.
• We gaan nog acties doen in Duindorp, gericht op alle buurtbewoners die wel vinden dat discriminatie niet thuis hoort in de buurt.
• Door naast de huurders van de vestia woningen te gaan staan. En ook de inspraak van huurders in het algemeen te verbeteren. we kwamen al met een voorstel.
• Door mee te doen aan de handtekeningenactie van de Moeders in de Schilderswijk
• Door zoals in de campagne: huisjes uit te delen en te laten weten dat een betaalbaar huis niet voor iedereen is weggelegd.

Laten we herinneren dat we ook in Den Haag veel met actie voor elkaar kregen. En we bereikten niet alleen veel, we kwamen ook in de harten van mensen.

Nu de vanzelfsprekendheid van besturen en macht definitief weg is. Zullen we de les moeten leren, dat je die alleen verwerft als je een massa achter je hebt staan. Ten diepste geloof ik dat mensen van de politiek verwachten dat ze verbinden. Dat dat begint bij mensen mobiliseren. Bij samen. Mensen op de beenbrengen. Samen knokken voor een eerlijke stad. En precies daar ligt onze uitdaging de komende tijd. Denk aan de mooie traditie waarop onze beweging is gebouwd. Dan komt het goed.

Ik wens jullie allemaal een heel inspiratievolle 1 mei toe.