Inbreng van Martijn over ‘buy to let’ tijdens de commissie ruimte (05/12/2018)
Voorzitter, huizen kopen om ze door te verhuren. Big Business. Als het allemaal netjes zou gaan, och. Maar dat gaat in deze omstandigheden gewoon niet. Verhuren in het middensegment is niet gereguleerd, waardoor verhuurders al snel torenhoge huren kunnen vragen. De vraag is zo immens, dat de gek het al gauw wint van degene die slechts een modaal salaris heeft en een hypotheek moet afsluiten. Beleggers en investeerders zien hun kans schoon, hun rendementen gaan sky high. Mensen op zoek naar een betaalbaar koop- of huurhuis hebben het nakijken. Woningen worden voor de ogen van mensen weggegrist alsof het pepernoten zijn. 1 op de 5 woningen gaat naar een belegger. Waarschijnlijk is dat nog veel meer. Den Haag haalt Amsterdam zelfs in. 1 op de 4 woningen wordt zonder hypotheek gekocht!
Voorzitter, vier voorbeelden die ik zelf in korte tijd tegenkwam. Koopwoningen in Laak die in handen van een belegger vielen. In plaats van een hypotheek van, zeg, 500 euro per maand, betalen mensen er een huur van 1.000 euro. Huurwoningen in Kijkduin die van eigenaar veranderden en ineens gestoffeerd voor het dubbele werden verhuurd. Etages in ReVa die verhuurd als kamers ineens het driedubbele opleveren. Woningen in Belgisch Park die je slechts kunt huren als je bij een buitenlandse belegger vooraf vier keer de huur neerlegt en bereid bent 1.200 euro neer te tellen.
Buy to let is evident slecht voor de prijsontwikkeling, maar het zet ook de leefbaarheid gigantisch onder druk. Ik wil vandaag niet te diep op splitsen in gaan, dat is maar een van de gevolgen. Maar het is niet voor niets dat we hier een leefbaarheidstoets op loslaten. Denk aan binding van bewoners met de wijk, parkeerdruk, sociale veiligheid, etc. En ja, daar zijn we dan toch de PvdA voor, het leidt ook tot enorme vermogensverschillen in de stad. Neem dat voorbeeld van die koopwoningen in LaakHavens West: vermogende partijen worden rijker, anderen worden gedwongen te huren voor een hoofdprijs en bouwen niets op. Dat is onrechtvaardig.
Voorzitter, ik weet dat de wethouder denkt aan maatregelen. Dat is nodig. Ik hoop dan ook dat hij de suggesties die wij doen vandaag zeer serieus wil nemen. Want de brief die wij ook in tweede instantie kregen was nogal ‘open’. Dat dingen ingewikkeld zijn en soms wat tijd kosten begrijp ik. Maar met deze marktomstandigheden en zoveel mensen die buiten de boot vallen is haast geboden. Goede verhuurders moeten van malafide gescheiden worden. Maatschappelijk verantwoorde kopers en verhuurders versus grootgraaiers. Actie is nodig. In het belang van onze huurders met gewone inkomens.
De Haagse PvdA wil allereerst dat de verhuurvergunning terugkomt: koop je een woning (nieuw of bestaand) dan moet je voldoen aan strenge vereisten om te mogen verhuren. Voldoe je niet? Dan geldt een zelfbewoningsplicht.
De verhuurvergunning verlangt van verhuurders van kamers dat ze voldoen aan het puntenstelsel, verhuurders van zelfstandige wooneenheden een initiële huur die past bij de wijk en de markt en niet harder mag toenemen dan 1 procent per jaar. Onderhoud is op orde. Bij splitsing geldt het bouwbesluit, zodat er niet wordt gesoebat mat normen voor geluidsisolatie of fatsoenlijke staat van het huis. In Leiden verhogen ze de normen zelfs. Graag een reactie.
Kamerverhuur wordt weer geregistreerd. Wijzig de huisvestingsverordening zo, dat kamerverhuur weer geregistreerd is. Ik zie werkelijk niet in waarom dit een belemmering is. Je kan zo ook toetsen of wordt voldaan aan puntenstelsel, fatsoensnormen etc. Graag een reactie.
En ja de situaties waar feitelijk wordt samengewoond door 3,4 mensen in een zelfstandige wooneenheid, daarmee werken we misstanden in de hand. Het voorbeeld van 4 x 650 euro in plaats van de 1 x 650 euro huur. Ik zou er voor pleiten het begrip duurzaam samenwonend weer in te voeren. Is de wethouder daar toe bereid?
Voorzitter, wij moeten beleggers en investeerders zonder binding met Den Haag van de markt houden. Er is beslist geen tekort aan vraag. Is het college bereid te onderzoeken hoe wij dit kunnen eisen? En daarbij kunnen ontkomen aan stromannen die er weer tussen gaan zitten? Graag een reactie.
Kunnen wij niet naar een verbod op verkoop van nieuwe koopwoningen aan beleggers en investeerders die willen verhuren? Überhaupt? En naar een mechanisme dat betaalbare koop ook betaalbaar blijft?
De agressieve huizenjacht door expats. Grote bedrijven en instellingen kopen met gemak woningen op. Sterker nog: wij horen dat hele kantorentransformaties en renovaties leiden tot expatcomplexen met torenhoge huren, waar geen gewone Hagenaar tegenop kan. Er moeten instrumenten te verzinnen zijn om hier een gelijk speelveld te creëren. Benieuwd naar maatregelen: misschien een keurmerk, zeker voor NGO’s: niet de boel opkopen en geen prijzen rekenen ver boven de marktwaarde. Een reactie graag.
Over tijdelijke verhuur, Airbnb, stelden wij al eerder vragen. Het zou allemaal wel meevallen in Den Haag. Hebben we dit nu wel goed in beeld? Ik krijg toch veel signalen dat dit met name in specifieke wijken de spuigaten uitloopt. Nemen we dit mee in de leefbaarheidsmonitor?
Voorzitter, dan nog over leegstand. Er lijken steeds meer panden gekocht door beleggers en investeerders leeg te staan. Hoe gek ook met deze marktomstandigheden. Blijkbaar in afwachting van een geweldig moment om door te verkopen. Welke cijfers heeft de gemeente hierover? Zitten we er wel bovenop? En wat doen we voor we het aan krakers laten?
Misstanden melden moet echt beter voorzitter. Ja, we hebben alles: Pandbrigade, Meldpunt woonoverlast, huurcommissie en Haags huurteam. Maar weten mensen het wel? Meten we de bekendheid en het bereik? Kunnen mensen gemakkelijk melden? Is de wethouder bereid dit te onderzoeken?
De echt malafide partijen, voorzitter, moeten hard worden aangepakt. Afpakken die vergunning, het liefst nu al. Als je niks hebt met huurders, verhuur dan niet. Graag een visie van de wethouder op de aanpak van misstanden. Hij heeft er vast al eens goed over nagedacht.
Helemaal tot slot, nog twee punten. Voorzitter nog de Kijkduin-vragen, de Sterflats. Deze panden worden voor de dubbele prijs worden verhuurd. Kunnen we daar nu überhaupt geen stokje voor steken?
