Op donderdag 16 september houdt de gemeenteraad de algemene politieke beschouwingen. Hierin geven alle politieke partijen in hoofdlijnen hun visie op de programmabegroting 2022-2025. In die begroting laat de gemeente zien waaraan zij geld uitgeeft. Namens de PvdA Den Haag schetst fractievoorzitter Mikal Tseggai ons toekomstbeeld in een speech:
“Het is fijn om hier weer te kunnen te staan, in levende lijve in de raadszaal. De stad gaat langzaam weer een beetje open en veel mensen likken hun wonden veroorzaakt door de coronapandemie waar we nog steeds niet vanaf zijn. De gevolgen worden langzaamaan zichtbaar: mensen hebben dierbaren verloren, ondernemers hun zaak en kinderen hebben nog meer onderwijsachterstanden opgelopen.
Jongeren laten van zich horen
Het zijn waarschijnlijk mijn laatste politieke beschouwingen als jongste raadslid in deze raad. Volgend jaar staan hier hopelijk meer jonge mensen en ben ik niet meer de enige twintiger. Meer jonge mensen moeten hier meepraten over de stad en hoe we verdergaan naar corona. Want uit alle onderzoeken blijkt dat de coronacrisis hen het hardst heeft geraakt. Ze raakten hun baan kwijt, liepen een achterstand op op school en kregen geen betaalbaar huis. Zij verdienen een serieuze vertegenwoordiging in de politiek.
Wonen is een recht
Afgelopen zondag lieten veel van mijn leeftijdsgenoten – en gelukkig ook heel veel anderen- al van zich horen. Vijftienduizend mensen protesteerden in Amsterdam tegen een falend woonbeleid van dit kabinet. Een woonbeleid waarbij de markt boven de mens gaat, in plaats van andersom. In dit beleid gaat het over marktwerking in plaats van volkshuisvesting en is wonen geen recht maar een privilege. Bovendien moeten woningzoekenden met dit beleid concurreren met beleggers en huisjesmelkers voor een dak boven het hoofd. Helaas worden ze hierbij ook nog eens gediscrimineerd. Door dit beleid is het aantal daklozen de afgelopen 10 jaar verdubbeld. De mensen in de stad en in het land vragen om een oplossing. Ik zie deze in het bijbouwen van betaalbare huizen, het begrenzen van huurprijzen op de particuliere woningmarkt en het aanpakken van malafide verhuurder. Het is belangrijk om daar als lokale politiek samen in op te trekken. Zo bereiken we echt iets voor al die mensen die zich zorgen maken over de steeds krapper wordende woningmarkt. Hoe houden we de middenhuur betaalbaar? Is het college bereid te onderzoeken hoe we woningcorporaties meer ruimte kunnen bieden in de middeldure huur-sector? En nog concreter: veel jongeren moeten nu noodgedwongen het huis uit omdat hun ouders in de problemen komen door de kostendelersnorm. Kunnen we die niet gewoon niet meer toepassen?
Wijken vergroenen en opknappen
De coronacrisis heeft ons ook laten zien wat het betekent als steun, hulp en het leven buiten de deur weg valt. De ene helft van de stad kon toen veilig thuiswerken, een rondje lopen in een park voor de deur en alles laten bezorgen. De andere helft van de stad bracht de lockdown door in te kleine huizen, in wijken met weinig groen en in werk waar ze bloot werden gesteld aan het virus. Maar de vraag is: wat hebben we hiervan geleerd? Eerst moeten we onze wijken anders inrichten. Dan moeten we de buitenruimte meer opknappen en vergroenen. Zo is er meer plek om elkaar buiten te ontmoeten, te spelen, te sporten en van het zonnetje te genieten. De basis moet op orde zijn, voor het sociale welzijn van mensen in de wijk. Versteende wijken met rijen parkeerplekken moeten voorgoed verleden tijd zijn. Niet alleen omdat de wijken er flink van opknappen, maar ook voor het verduurzamen van onze stad. Want het extreme weer en het alarmerende IPCC rapport van afgelopen zomer toont de urgentie om ons te wapenen tegen klimaatverandering en volop aan de slag te gaan met de energietransitie. Als het aan de PvdA ligt komt er de volgende periode meer geld voor het verbeteren van de leefbaarheid waar deze achterblijft. Maar wij zien ook de toestand van de gemeentefinanciën. Kan het college onderzoeken wat de gevolgen zijn van het herverdelen van budgetten voor buitenruimte, vergroening en voorzieningen, om wijken die achterblijven niet verder achterop te laten raken? En wat betekent het voor de wijken met de slechtste scores op de Leefbarometer als we de lasten voor mensen met de duurste woningen verhogen?
Gelijke kansen begint met onderwijs
De coronacrisis vergrootte ook de verschillen op de sociale kant. Het was voor iedere ouder lastig: lesgeven is een vak apart. Maar het verschil tussen kinderen die op de wc zaten om rustig hun les te kunnen volgen en kinderen die dat rustig op hun eigen kamertje konden doen was schrijnend. Om nog maar te zwijgen over gezinnen die compleet van de radar verdwenen of die geen internetverbinding kunnen betalen. Scholen hadden voor de coronacrisis al last van het lerarentekort. Nu zijn die alleen maar groter geworden en kunnen we achterstanden moeilijker inhalen. Welke helpende hand willen wij hen bieden als gemeente? Gaan we nu echt een andere weg inslaan en de verantwoordelijkheid niet alleen maar de hele tijd bij de scholen leggen? Wat mij betreft wel. We moeten ervoor zorgen dat de beste docenten de meest kwetsbare kinderen onderwijzen. Ik wil dat ieder kind bijles of huiswerkbegeleiding kan krijgen. Elk kind moet van de basisschool af met een passend schooladvies. Hoe gaat het college topdocenten in zetten waar de achterstanden het grootst zijn? Hoe gaan we ervoor zorgen dat al die prestigieuze universiteiten in de stad ook buiten hun faculteiten het onderwijs versterken? Alleen zo kunnen we ervoor zorgen dat de schoolkinderen van nu geen grote onderwijsachterstanden krijgen. En dat ieder kind, ongeacht postcode, afkomst of opleidingsniveau van de ouders, een eerlijke start krijgt.
Tegen discriminatie en racisme
Als Stad van Vrede en Recht zijn we voorloper in de bestrijding van discriminatie en racisme. De massale opkomst tijdens de Black Lives Matter-demonstratie vorig jaar heeft meer dan ooit bewezen dat de stad daar behoefte aan heeft. Onze anti-discriminatievoorziening in de stad moet sterker, onze instituten diverser en we moeten straatintimidatie en hate crimes harder aanpakken. Maar ook: ervoor zorgen dat we als stadsgenoten met zoveel verschillende verhalen en achtergronden, dichter bij elkaar komen. Hoe ziet het college haar eigen verantwoordelijkheid en rol hierin?
Iedereen een baan
Tijdens de coronacrisis zijn veel mensen hun baan of eigen zaak kwijt geraakt. Het is het belangrijk dat we deze mensen als gemeente ook weer gauw aan een baan helpen. Al lijkt de economische schade minder groot dan we eerder dachten. Er zijn een aantal sectoren die zeer grote personeelstekorten hebben. Daar liggen kansen voor mensen die nu zonder baan thuis zitten. Het laat zien dat zekerheid er voor steeds minder mensen is: welke lessen trekken we daar uit? Hoe voorkomen we dat we mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt definitief verliezen? Is het college juist nu bereid extra te investeren in bijvoorbeeld STIP-banen?
Te weinig mensen gevaccineerd
De ongelijkheid zien we ook terug in het bestrijden van het coronavirus. De vaccinatiegraad in de stad is nog niet zoals we hem zouden willen. En met name in de kwetsbare wijken ligt de vaccinatiegraad lager. We kunnen lang discussiëren over waarom mensen zich lang of niet laten vaccineren, bijvoorbeeld door desinformatie. Maar ik denk vooral dat dit een bovenliggend probleem blootlegt: een afstand tussen de overheid en groepen die de overheid niet vertrouwen. Want als je de overheid niet vertrouwt, waarom zou je je dan laten vaccineren met een vaccin door diezelfde overheid? Mensen in de bijstand, die zich soms behandeld voelen als criminelen. Jongeren van kleur, die onevenredig vaak staande worden gehouden door de politie. Mensen die de taal niet goed spreken of in hun geboorteland zijn opgegroeid met het idee dat de overheid geen bondgenoot is. Voor ons als politiek en het stadsbestuur ligt hier een belangrijke opdracht. We weten door de coronacrisis om welke groepen het gaat en ook steeds beter waar we ze kunnen vinden. Het is aan ons om hun vertrouwen terug te winnen. We moeten meer oog hebben voor mensen en niet voor hun casusnummer. Er is meer diversiteit nodig in de politie. Het is nodig mensen te informeren, fake news tegen te gaan en voldoende mogelijkheden te bieden om laagdrempelig de Nederlandse taal te leren. Ook moeten we in de wijken zijn en als raadsleden wijkinitiatieven ondersteunen.
Een eerlijke gemeente die niet bezuinigt op de meest kwetsbaren
Bij een betrouwbare overheid hoort ook een financieel sterke gemeente, die de basis op orde heeft. Ik maak me zorgen over de structurele tekorten op WMO/jeugd, het buigbudget en de mogelijke aanpassingen gemeentefonds. De begroting van het college is sociaal en eerlijk. Maar de rek is eruit, zoals de wethouder al zei. Dat komt omdat we te weinig inkomsten hebben en structurele uitgaven steeds meer incidenteel hebben gefinancierd. Ik had het al over de buitenruimte, maar denk ook aan de voorzieningen die zo nodig zijn, maar ook natuurlijk de oplopende kosten voor jeugdzorg en wmo die we maar beperkt vergoed krijgen. De OZB in de stad is nog steeds te laag en de afvalstoffenheffing niet kostendekkend. Hoe staat het met de stevige lobby naar het Rijk voor meer geld in het gemeentefonds? We moeten vermijden dat er bezuinigd wordt op de meest kwetsbaren in de stad. Dan moeten we de inkomsten via het rijk en onze lokale inkomsten in overeenstemming brengen met de behoeften van onze stad. Daarom is lobby naar het Rijk zo belangrijk. Zodat de sterkste schouders de zwaarste lasten gaan dragen.
Na de coronacrisis is onze opdracht als lokale politiek duidelijk: we moeten ervoor zorgen dat we als stad sterker en socialer uit de pandemie komen dan dat we erin gingen.
Ik kijk hier niet alleen vooruit naar een komend begrotingsjaar. Het wordt ook een verkiezingsjaar. Het is gemakkelijk om elkaar daar te beconcurreren en de maat te nemen op de millimeter. Maar we kunnen ook dromen over een eerlijk Haagse toekomst. We kunnen kijken of we met elkaar een visie kunnen neerleggen waarin de stad zich herkent. Ik vind dat een opdracht voor ons politici.”
