Voorzitter. Ik heet allereerst de heer Remkes van harte welkom in ons midden. Gisteren al zichtbaar actief in de stad, complimenten voor uw handelen. Vandaag hier in onze gemeenteraad. Veel succes.
Voorzitter. Het is een gebeurtenis die bij ons allen in het geheugen gegrift staat. Afgelopen jaarwisseling ontsnapten Scheveningen en Duindorp aan een ramp. En hoewel er gelukkig en wonder boven wonder geen slachtoffers zijn gevallen, was het voor bewoners een vreselijke nacht met een enorme impact. Emotionele impact en veel schade.
En nu, een kleine tien maanden later, spreken we over de conclusies van het onderzoek dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft verricht. Over de toekomst van de vreugdevuren; breder ook grote publieksevenementen met een groot risicoprofiel. Maar natuurlijk ook over het verleden.
De PvdA deed het verzoek op 1 januari: onafhankelijk onderzoek door een autoriteit op het gebied van veiligheidsonderzoek. Het duurde even, maar ik ben blij dat het onderzoek er kwam. Onafhankelijke waarheidsvinding was toch wel het minste. Zodat we kunnen leren van wat fout ging.
Wat de bijna ramp van de afgelopen jaarwisseling ons leert, is dat een traditie, nooit een doel op zich kan worden. Dat veiligheid van omwonenden geen wisselgeld mag zijn van het kost wat kost bewaren van de lieve vrede. Hoe groot de politieke druk, of intimidatie ook wordt.
We zijn op een hellend vlak beland.
Er is met basale veiligheidsnormen en professionele werkwijzen gesoebat. Voor de lieve vrede. Foto’s van poserende bestuurders – inclusief onze burgemeester – voor de vuurstapels op oudejaarsdag; wapperende vlaggen van politieke partijen, stapels als flatgebouwen, doen met de kennis van nu bizar aan.
Een columnist stelde : “Een overheid die steeds weer de lieve vrede vooropstelt, loopt het risico dat de brutaalsten daar rekening mee gaan houden, ten koste van kwetsbare medeburgers.” Einde citaat.
De stad van vrede en recht. Werd de stad van de lieve vrede. En het recht kwam later wel.
Terug naar het vreugdevuur. Het is met de kennis van nu, dat we de zeer kritische conclusies van de Onderzoeksraad bespreken en er over oordelen.
Het vuur moest en zou doorgaan. Het college erkent: er werd voor gekozen bij overschrijding van basale veiligheidsnormen, niet op te treden.
Er was geen vergunning, niet eens een actueel convenant. Onduidelijk was met wie er afspraken waren en wie waarvoor verantwoordelijk was. Veiligheidsnormen zijn met voeten getreden; als ze er al waren.
Bewoners van Scheveningen en Duindorp hebben niet kunnen vertrouwen op de professionaliteit van de gemeente en onze driehoek. Niemand was de baas in de handhaving van de afspraken, niet een eind verantwoordelijke voor het besluit om het vuur aan te steken.
Er is bestuurlijk verantwoordelijkheid genomen voor hetgeen is gebeurd. Dat kon niet anders en verdient dan ook respect. Het is nu zaak lessen te trekken. Daarbij moet de raad ook naar zichzelf kijken.
En als ik de college-reactie lees op het rapport, dan ben ik daar nog niet van overtuigd. Los van dat er nog steeds feitelijke meningsverschillen bestaan tussen gemeente en OVV (over wie het vuur aanstak, hoogte, brandversnellers), zijn wij nog niet gerustgesteld op de volgende aspecten:
- Als ik dan kijk naar de samenwerking in de driehoek? Die was en is niet op orde. CdK en Remkes hebben er al behartigenswaardige zaken over gezegd. Maar ook de OVV. Zij concluderen dat brandweer, politie en andere deskundigen die worden geraadpleegd niet in de positie zijn gezet of kwamen om onafhankelijk te adviseren in de voorbereiding en rond het ontsteken van de vuren en er geen garantie was dat er bij advies iets mee zou worden gedaan. Dat moet anders en hier moet ook verantwoording over kunnen worden afgelegd. MOTIE
- Crisiscommunicatie, Voorzitter de afgelopen jaren hebben we een aantal voorbeelden gezien waarbij het mis ging in de crisiscommunicatie. Er moet na een ramp of incident leiding gepakt worden. Dat betekent leiding geven aan proces van waarheidsvinding én er zijn voor de bewoners van de stad. Daar past de ‘zondebok’ niet bij en zeker geen te vroege conclusies. Ik zou de burgemeester willen vragen de crisiscommunicatie onder de loep te nemen. Graag een reactie.
- Schade: de gemeente is verantwoordelijk, de bouwers ook. Wat dit juridisch betekent voor de schadeafhandeling weet ik niet. Wat ik wel kan voorspellen dat het diffuus blijft en dat kans groot is dat schades open blijven staan. Maar bewoners mogen niet met schade achterblijven en verdienen een snelle afhandeling. Doe dan ook opnieuw een beroep op de gemeente om hier op vooruit te lopen.
Twee zaken die niet door de OVV zijn of konden worden onderzocht:
- Intimidatie. Ik zou het college willen vragen hier toch kritischer naar te kijken. Zachte of harde druk. Hoe gaat de gemeente en de veiligheidsorganisatie hier mee om. We moeten strakke richtlijnen hebben over hoe om te gaan met ondermijnende invloeden. Bij de vreugdevuren, maar ook in het algemeen. Graag een reactie.
- Dat geldt ook voor de veiligheid van de bouwers. Dat kan niet meer ongezekerd. Wat doet het stadsbestuur hieraan.
Voorzitter. Vergunning voor een vreugdevuur is noodzakelijk. Wonderlijk is dat er toch weer een proces van vergunningverlening in gang is gezet, zonder nu eens eerst een veiligheidskader te maken.
- Waarom niet de raad eerst geconsulteerd is mijn eerste vraag?
- Wie zijn nu de bouwers? Met wie wordt zaken gedaan? Zijn dat dezelfde mensen als vorig jaar die ? Die regels overtraden? Zijn zij aanspreekbaar en afrekenbaar?
U hoort in mijn vragen, dat wij grote twijfels bij hebben of dit nu wel zorgvuldig kan en gaat.
In de college-reactie nog geen lessen voor de veiligheidsorganisatie bij de komende jaarwisseling. Er moet een plan liggen. Strakke verantwoordelijkheidsverdeling, handhaving en een eindoordeel: kan het veilig doorgaan en wat doe je als de seinen op rood staan. Komt dit nog? En zo niet, dan is Den Haag wat de PvdA betreft niet klaar voor nieuwe vreugdevuren.
En als we die conclusie moeten trekken. Is het dan niet het overwegen waard te kijken naar een alternatief. Is dit al aan de orde geweest in het college? Ik overweeg hier een motie in tweede termijn.
Voorzitter. Ik rond af. De gebeurtenissen in de eerste uren van 2019 hebben de stad wakker geschud.
De jaarwisseling moet een feest zijn. Ik wens het college en onze nieuwe burgemeester alle wijsheid toe in de voorbereidingen voor de komende jaarwisseling en kijk uit naar de antwoorden.
