Inbreng Martijn Balster debat over dood Henriquez & onrust Schilderswijk

Voorzitter, Mitch Henriquez overleed nadat hij door meerdere agenten in bedwang is gehouden. Een zwarte dag. Het is goed dat er snel duidelijkheid is gekomen over de doodsoorzaak al was de eerste communicatie beroerd. Voorzitter, we weten nu het nodige, maar ontzettend veel weten we nog niet over de toedracht. Onderzoek zal dit moeten uitwijzen. Wij hebben er vertrouwen in dat de onderste steen boven komt. Dat moet ook. Voor de familie, voor de hele stad.

Voorzitter, de dood van Henriquez heeft hevige reacties veroorzaakt. In de eerste plaats bij de familie. Heel begrijpelijk. Wij leven zeer met zijn familie mee en zijn de familie zeer erkentelijk voor alle verzoenende woorden die ze heeft uitgesproken, kort na zijn overlijden. Wij wensen hen alle sterkte toe.

De PvdA zal niet de enige partij zijn die enorm geschrokken en ontdaan is van de situatie die ontstond na de demonstratie bij Bureau De Heemstraat. Afschuwelijk rellen in de wijk waar de Schilderswijkers, de maatschappelijke organisaties en de ondernemers de dupe van waren. Bewoners die nachtenlang hebben wakker gelegen. Mensen die nu overwegen de wijk te verlaten. Kinderen die bang zijn. Ondernemers die de boel hebben laten repareren en het een laatste keer opnieuw proberen. Theater de Vaillant, gewoonweg gemolesteerd achtergelaten. Opnieuw kreeg de Schilderswijk alle klappen. Dat verdienen de bewoners niet. Dat verdient de wijk niet, de wijk die de afgelopen jaren zoveel veerkracht heeft getoond en langzaam maar zeker opkrabbelt uit decennia van achterstelling. Dankzij de bewoners.

Voorzitter, er is ons alles aan gelegen om er voor te zorgen dat de situatie nu rustig blijft. En dat dit vreselijke wanordelijke gedrag zich niet opnieuw voordoet. Het is heel verleidelijk om te zondebokken. Maar dat is de gemakkelijke weg.

Voorzitter, De oorzaken van de escalatie zitten heel diep en zijn wat de PvdA betreft niet gemakkelijk oplosbaar. Maar de gebeurtenissen van vorige week leggen een gigantische uitdaging bloot voor onze stad. Of dit nu gestoeld is op harde feiten of niet, er is sprake van een klimaat van intolerantie jegens een substantiële groep mensen in onze stad, die er – zeker in deze tijd – niet aan te pas komt. Er is een substantiële groep Hagenaars die zich er niet bij voelt horen. En gelooft u mij. Die groep is veel groter en het overgrote deel gedraagt zich wel. Normale jongeren en volwassen, die zich er niet bij voelen horen. Voorzitter, die mensen moeten we niet minder serieus nemen in hun gevoel van achterstelling.

Voorzitter, de toedracht en precieze gebeurtenissen rond het overlijden van Henriquez laat ik voor nu voor wat het is. We zullen echt het onderzoek moeten afwachten voor we er conclusies over trekken. Dat debat volgt nog.

Ten aanzien van de demonstratie en het geweld hebben wij nog veel vragen, die ik graag wil stellen. Ik begin bij de demonstratie:

• Wie demonstreerden er nu? Waar bestond die groep uit? Werd er toestemming gevraagd om te demonstreren? Op welke gronden werd toestemming verleend? Wat was de reden voor de aanvragers om bij Bureau de Heemstraat te demonstreren?
• Werd een inschatting gemaakt van openbare orde risico’s, zo ja welke? Is overwogen de demonstratie naar elders te verplaatsen?
• Er gaan geluiden op dat enkele demonstranten buitengewoon provocerend bezig waren en hebben bevorderd dat er mensen kwamen rellen. Dat er zelfs lijntjes zijn gelegd met enkele relschoppers. Zijn er concrete aanwijzingen dat er een verbinding was tussen enkele demonstranten en latere relschoppers?

Voorzitter en dan de escalatie en het vreselijke geweld:

• is duidelijk om hoeveel relschoppers het ging? Zijn er daderprofielen gemaakt en zo ja, welk beeld komt daar uit naar voren? Welke straffen volgen er? Hoe worden de ouders hierbij betrokken?
• Is het correct dat het aanvankelijk vooral ging om jongeren uit de wijk zelf, maar in de dagen erna steeds meer mensen van buiten de wijk?
• Hoe kijkt de burgemeester terug op de politie-inzet? Was deze voldoende? Waarover is de burgemeester tevreden, wat kunnen we leren?
• Was er gelijk samenwerking met de vele maatschappelijke organisaties in de wijk? Hoe verliep dat? Wanneer werden de handen ineengeslagen? En met welk resultaat?

Voorzitter, de PvdA stelt vast dat de situatie in de Schilderswijk na vier nachten van onrusten is gestabiliseerd. Met de burgemeester spreekt de PvdA een enorme waardering uit voor iedereen die hier een bijdrage aan heeft geleverd. De politie, de vele bewoners, de maatschappelijke organisaties, iedereen die de wijk heeft behoed voor nog meer ellende.

Voorzitter, ik kom bij mijn grootste zorgenpunt. Er is – of we dit nu hard kunnen maken met onderzoek of niet – een groot gevoel van wantrouwen bij een substantiële groep Hagenaars. Er is wantrouwen jegens de politie, er is wantrouwen jegens discriminerende werkgevers, er is wantrouwen tegen de overheid en de politiek. Nee, voorzitter, ook de PvdA vindt het uiteraard niet goed te praten dat wantrouwen zich in geweld uit. We zullen hiertegen moeten optreden, de wijk is van de bewoners en van niemand anders. Zeker niet van raddraaiers.

Maar we zullen wel iets met het wantrouwen moeten. Het is er. En, het wordt sterker.

Het huidige economische en politieke klimaat, voorzitter, leidt er toe dat te veel mensen op achterstand komen te staan en worden gestigmatiseerd. Voorzitter, er is sprake van achterstelling. Op de arbeidsmarkt. Je achternaam bepaalt je baankans, niet je inzet. Je wijk bepaalt je overige kansen, niet wat jij doet. Er is achterstelling door discriminatie. Er is achterstelling doordat groepen onheus worden bejegend door de politiek. Een sterk verhard veiligheidsbeleid en het politieke klimaat maakt diversiteit en veelkleurigheid tot een kwetsbaarheid een minpunt, in plaats van tot een kracht.

Als je stelselmatig het gevoel krijgt er niet bij te horen, dan is zelfs de meest afgerichte kat geneigd rare sprongen te maken.

Laat ik maar gewoon man en paard noemen. De achterstelling in onze stad wordt voor een groot deel bepaald door de wijk waarin je woont, door de kleur die je hebt. Als er iets is waartegen we zouden moeten vechten dan is het wel deze achterstelling. Op welke grond die zich ook voordoet. We zullen spanningen weg moeten nemen door bij de voedingsbodem te starten. Door het gevoel er niet bij te horen te erkennen en op zoek te gaan naar de diepere oorzaken. Het is funest, als je ontzettend graag mee wil doen, steeds de deksel op je neus te krijgen en maar niet kan begrijpen waarom.

Voorzitter, wat te doen? Wat de PvdA betreft zouden er een aantal dingen moeten gebeuren:

1. Wees buitengewoon trots op de burgerkracht en de veerkracht in de Schilderswijk. Die veerkracht hebben we in de allermoeilijkste omstandigheden gezien nu. Koester samenwerkingsverbanden met bewoners, maatschappelijke organisaties, laat de teugels nu niet vieren. Maak alle verbindingen sterker. Benut ze nog veel meer. Verbindt iedereen die wil verbinden.
2. Durf weer te investeren in welzijnswerk. Er zijn tal van jongerenwerkers en sociaal werkers die precies de vinger op de zekere plek kunnen leggen. Die precies weten wat jongeren nodig hebben om wel mee te kunnen doen. Die precies op het juiste moment jongeren bij het nekvel pakken, of behoeden voor fouten. Die gemeente, politie en ons politici kunnen waarschuwen voor spanningen die er zijn. Maar dan moeten ze er wel werken. En in de Schilderswijk is maar 7,5 fte. Aan jongerenwerkers. 7,5 op 11.000 jongeren is veel te weinig. Voorzitter, Ga met hen aan de slag en blijf ze waarderenze voor het veldwerk dat ze doen.
3. Bereik en betrek alle Doe dat door veel meer cultuursensitief te werken. Dat begint bij diversiteit in het politieapparaat, in de stadsdeelorganisatie, in het welzijnswerk. Zet rolmodellen in. Betrek vaders, maar ook moeders. Laat zien dat je trots mag zijn op je achtergrond, dat je je er niet voor hoeft te schamen. Dat je alles kan en mag bereiken in onze stad. Dat je Hagenaar kunt zijn, zoals elke andere Hagenaar.
4. Bestrijdt discriminatie veel gerichter. Op de arbeidsmarkt, in de bejegening. Doe niet alleen wat met aangiftes, maar neem ook de kleinste signalen of ervaringen van discriminatie serieus. Door op zijn minst een dialoog aan te gaan over de onderliggende redenen. Ontmasker niet alleen de bewuste vormen van discriminatie, maar ook de onbewuste. In the end heeft iedereen vooroordelen. Maar niemand wil en mag er stelselmatig slachtoffer van zijn. Zorg dat maatschappelijke instituties die er voor de hele stad zijn, zoveel mogelijk een afspiegeling vormen van de stad. De gemeente, de politie, het bestuur van de voetbalclub, de cultuurinstelling.En voorzitter, zorg dat jongeren weten waar ze heen kunnen als ze het gevoel hebben gediscrimineerd te worden. Dat er een plek is waar ze naar toe kunnen gaan, waar serieuze mensen de zaak ook serieus nemen.
5. Analyseer wat escalerend werkt en grijp tijdig in. Voorkom olie op het vuur. Er zijn helaas ook altijd partijen die daar belang bij hebben. Maar kanaliseer ook gevoelens van boosheid en frustratie, zodat we geweld kunnen voorkomen.
6. Spreek de politieke haat jegens bevolkingsgroepen of geloofsovertuigingen keihard tegen. Op alle manieren. Zo hard we kunnen. Sluit intolerantie buiten. Wees daarin voortdurend één.
7. Breng achterstelling in beeld. Ook de ervaren Meet op wijkniveau en op achtergrond, leeftijd, etniciteit het gevoel van achterstelling en doe dat vaak. Economisch én cultureel. En probeer op basis van diepteanalyse permanent de onderliggende redenen voor deze achterstelling te ontmaskeren. Zo kunnen we er zo gericht mogelijk wat aan doen en signalen veel eerder opvangen.

Voorzitter, met de bewoners zijn wij bang voor herhaling vroeg of laat. Wij kunnen het de wijk niet meer aandoen. Geen wijk kunnen wij dit aandoen. Ik ben er diep van overtuigd dat het stadsbestuur er net zo over denkt. We zullen niet alles vandaag kunnen oplossen, ook wij hebben ze niet pasklaar.

Maar duidelijk is dat er meer nodig is, veel meer nog, dan wat we doen. De PvdA wil dat iedereen zich thuis voelt in de stad. Dat iedereen meetelt. We moeten iedereen het gevoel geven dat je hier thuis hoort, hier thuis bent en hier thuis blijft. We zijn solidair met alle Schilderswijkers, al die Hagenaars die gewoonweg alles doen om er bij te kunnen horen, maar wie het om wat voor reden dan ook, niet lukt. Maar woorden alleen zijn niet genoeg. Het gaat om daden en actie.