Voorzitter, Den Haag groeit. We groeien zelfs economisch harder dan Amsterdam en Utrecht. De huizenprijzen stegen sinds de crisis met 60 procent. Maar liefst vier Haagse wijken staan in de top 40 duurste wijken van Nederland. Ongekend!
Het gaat met veel mensen goed. Met een baan en een koophuis ben je zeker in Den Haag. Zeker van een prachtige toekomst. Vlakbij het strand. Internationale kansen. Hip, happening, vol kwaliteitstoeristen en creatieve industrie. Super veel groen, mooie mensen en bedrijven.
Wie het breed heeft, laat het breed hangen. Het geld wordt besteed in de stad, daar kunnen veel mensen van profiteren. In een Haagse traditie om de groei eerlijk te verdelen.
Want, tegenover de gemiddelde bewoner van de Vogelwijk met 44.700 euro, staat ook een gemiddelde bewoner van Moerwijk, met een inkomen van 16.000 euro. Van de Schilderswijk van 13.500 euro. Waar mensen er ook een jaar of tien korter van kunnen genieten. U kent ook de cijfers, u weet hoe het zit met de verschillen.
Juist in een begroting in tijden van groei, verwacht je bij uitstek dat principe van eerlijk delen terug te zien. Sterk en sociaal zeggen wij van de PvdA dan. Zorgen dat de enorme welvaart die er is, ten goede komt aan ons allemaal. Waar je wieg ook staat, wat je talenten ook zijn, waar je ouders ook geboren zijn.
Voorzitter, ik was voor de zomer bij voetbalclub Laakkwartier. Koesteren zo’n mooie club in de wijk. De diversiteit van kinderen, gejuich bij een doelpunt, gemopper op elkaar als een pass niet aankomt. De trainer die het wisselspelertje een klap op de schouder geeft. Goed gedaan man. Zoals op alle Haagse velden om 10 uur op zaterdagochtend.
Maar twee uur daarvoor brengen ROC-Mondriaanstudenten broodjes en bananen binnen. Er is ontbijt. Energiek het veld op! Gezellig & leuk, maar – zo voegden de actieve vrijwilligers er aan toe – het is bittere noodzaak. 4 van de 5 kinderen krijgt geen ontbijt thuis. En dit is niet het enige. De club heeft het er echt lastig mee, om elk kind de aandacht te geven die het nodig heeft. Want er is veel aandacht nodig. Er gaan veel dingen mis. En de hulpverlening houdt het gewoon niet bij.
Ik voerde diezelfde maand indrukwekkende gesprekken op basisschool Regenboog in Laak. Er zijn bijna geen kinderen zonder rugzakje. Letterlijk. Maar ook figuurlijk. Docenten gaan soms met pijn in de buik het weekend in. Omdat ze niet weten of er de juiste hulp is voor een kind waarbij het acuut niet lekker loopt in het gezin.
Vanzelfsprekendheden, voor veel kinderen in onze stad die zorgeloos kunnen opgroeien, zijn er bij veel voetballertjes van HVV Laakkwartier en de kinderen van de Regenboog vaak niet. En hoe hard de vrijwilligers op zaterdag ook werken om het de kinderen goed te laten hebben, ze gaan weer naar huis. En hoe onverwoestbaar de docenten van de Regenboog ook werken aan een fijne klas en het fiksen van de juiste hulp, ze kunnen geen ijzer met handen breken. En dat voelt te vaak: als kinderen aan hun lot over laten.
En met de kinderen van Laak voor me, bladerde ik vorige week door de programmabegroting. Eerst: een flink negatief saldo. Zagen we aan komen. Is wat aan te doen. Maar dan moet je bereid zijn in deze tijd van economische groei drie dingen te doen:
- je investeringsniveau opkrikken;
- je inkomsten fiks vergroten;
- en de rekening die overblijft eerlijk verdelen.
Maar wat doet het stadsbestuur? Het blijft wachten op aangekondigde middelen van het rijk en het turfschip van Eneco (want zo fossiel kunnen we het inmiddels wel noemen), maar het investeert zelf niet. Het legt de rekening volledig neer bij de genoemde kinderen in Laak, hun ouders en grootouders. Het ontziet iedereen die het goed gaat in Den Haag, de zwakste schouders mogen het dragen.
Voorzitter, de PvdA wil dat we een stad zijn waar iedereen het beter kan krijgen. Dat vraagt om gedurfde keuzes. Voorzitter, ik loop er vier langs. En ik daag de vakwethouders op deze punten uit, om met een reflectie te komen!
Onze stad moet schoner, duurzamer, energieneutraal
Investeringen in duurzaamheid opnieuw tot nader orde uitgesteld. Geen geld. Behalve (precies conform onze motie bij het coalitieakkoord!) dat middelen voor warmte naar voren zijn gehaald, bevat de begroting geen nieuwe maatregelen? Waar voorzitter – zo vraag ik aan wethouder Van Tongeren – zijn de investeringen. Lenen is gratis. Mensen in een vochtig huis of kleine portemonnee, zien niet over eigen investeringen heen, daar moeten wij garant voor staan! Welke concrete maatregelen zijn er om de schone lucht te bevorderen? En wat doen we met de PAS-regeling.
Voorzitter, waar coalitiefracties rollebollend over straat gaan over wie het afval moet opruimen; besluit het college tot de middenweg: het dan maar gewoon te laten liggen. Waarom kiezen we – zo vraag ik de wethouders De Mos en Van Tongeren – er niet voor de handhavingscapaciteit op te voeren – laten we de gemeentelijke lasten gewoon meestijgen met de groeiende behoefte aan een schone straat?
Onze stad heeft een enorm gebrek heeft aan betaalbare woningen
Meer dan 4.000 nieuwe woningen komen er jaarlijks bij, maar het aantal betaalbare woningen daarvan is ontzettend laag. Het stadsbestuur rekent nog met een ambitie van 3 jaar geleden: 750 sociale woningen erbij, en stelt deze in de begroting opnieuw neerwaarts bij: naar 700. Terwijl 30 procent van 4.000 toch echt 1200 is. Die betaalbare woningen komen er dus niet. En als er meer komen zullen ze niet van een corporatie zijn, dus tijdelijk betaalbaar.
Het betekent gewoon dat starters nog langer zullen moeten wachten, dat huren en koopprijzen verder omhoog schieten. Voorzitter, het zou zo mooi zijn als niet alleen de goede relatie met de projectontwikkelaars het uitgangspunt was voor dit stadsbestuur, maar de woningzoekende. Niet alleen de angst voor de boze burger op het zand die echt geen sociale woning in zijn achtertuin wil. Want ik geloof daar niks van. De bewoners van Archipel bewijzen het met hun oproep voor sociale huurwoningen in het voormalige politiebureau!
Gooi die investeringen omhoog, trek kapitaal aan, dwing nu gewoon bij elk project af dat 3 van de 10 huizen ook sociaal worden. Zorg dat mensen kunnen terugkeren als er wordt gesloopt. Dat adagium had Den Haag voor de crisis altijd: een inclusieve woningmarkt. Nu moeten mensen zich maar zien te redden. En maakt het stadsbestuur zich volledig afhankelijk van de markt en het rijk.
De vraag aan wethouder Revis is dan ook: wanneer komt u nou in actie om betaalbaar te bouwen! Voor al die starters, voor mensen met een modaal inkomen, voor als je kleiner wilt. Waar blijven de plannen alle misstanden tegen te gaan op de woningmarkt met de lang gehoopte uitbreiding van de pandbrigade? Keihard nodig en een direct gevolg van de woningnood. Graag een reactie
Voorzitter, jaar op jaar houden we geld over op het onderwijs.
In deze begroting geen zichtbare investeringen in het lerarentekort, geen extra middelen in vroeg- en voorschoolse educatie. Ook hier moet het rijk het doen, lazen we in een oproep van wethouder Bruines. Maar zelf geven we het niet uit. Sterker nog: er wordt op bezuinigd! Komend jaar: 2,5 miljoen minder voor schoolverlaters en 2 miljoen minder voor het achterstandenbeleid. In deze periode 15 miljoen minder! Voorzitter, denk even terug aan de kinderen in Laak waar ik over begon! Zij hebben die steun in de rug enorm hard nodig. Graag een reactie van wethouder Bruines. Ik kan me niet voorstellen dat zij zich hier senang bij voelt.
En dan kom ik op de zorg voorzitter.
In de vorige periode was het knokken voor voldoende geld voor mensen die thuishulp nodig hebben, begeleiding bij schulden, een traplift; of een dak als je op straat staat. Maar ook om er voor te zorgen dat mensen niet verdwaalden in de indicatiestelling: in de ellenlange digitale toegangspoort waar mensen niet doorkwamen.
Het lukte. Er kwam geld. Zorg aanvragen, mag gewoon weer op de achterkant van een sigarendoos. We schaften de eigen bijdrage af. En we namen zo’n ontstellende lading moties aan over de verbetering van de daklozenopvang, dat uw stadsbestuur er wel mee aan de slag moest. En dat ook doet.
We zetten met elkaar de schouders onder goede ondersteuning en zorg. Omdat we vinden dat mensen die het niet voor de wind gaat, ook tellen. Het kan u en mij ook overkomen: een slechte gezondheid, eenzaamheid, of zelfs dakloosheid!
Maar wat doet dit stadsbestuur? Eerst besloot u de 14 miljoen zorgmiddelen uit de vorige periode te schrappen. U bezuinigde 20 miljoen op welzijn, 10 miljoen op beschermd wonen. U stopte de wijkaanpak, de aanpak jeugdwerkloosheid. En nu, in deze begroting, blijkt het nog erger te kunnen. De komende jaren gaat er structureel 34 miljoen af in de zorg. Voorzitter, dit mogen we – en kunnen we niet laten gebeuren. Dit is onverantwoord en moet teruggedraaid worden.
Aan het college de volgende vragen:
Aan wethouder Guernaoui: Waarom is het u onderling niet gelukt om de pijn eerlijk te verdelen? Bent u bereid de plannen te heroverwegen, gezien de argumenten van de voltallige oppositie?
Aan wethouder Parbhudayal: Waarom landt dit alleen bij zorg, welzijn en jeugd? U treft zo doelbewust de meest kwetsbare Hagenaars in de stad? Hoe kunt u – na de grote kaalslag die al heeft plaatsgevonden op zorg, welzijn en jeugd – dit verdedigen?
Aan wethouder Van Alphen: U bouwt net de daklozenvoorzieningen op en u kunt we weer afbreken. Hoeveel miljoenen gaat dit u kosten? Wat blijft er nog over van uw plannen?
Voorzitter, ik kom tot een afronding. Wij zijn de eerste bestuurslaag! Den Haag maakt zich voor investeringen in onze stad – in huizen, schone lucht en ov – volledig afhankelijk van de rijksoverheid en van de verkoop van ons energiebedrijf. Terwijl de begroting knellender en knellender wordt, ligt de rekening bij mensen die het het allermoeilijkst hebben.
Dat is en blijft een keuze! Stel niet de boekhouding, maar de mens centraal. Staat u open voor alternatieven? Ook als deze een paar tientjes extra kosten voor mensen met een fiks vermogen in onze stad. Die het kunnen dragen?
Wij doen u dat verzoek in dit debat. Via de motie die we met de voltallige oppositie hebben ingediend. De Haagse PvdA heeft vanochtend ook een brief verzonden aan de Haagse coalitiepartijen en hun achterbannen. Met de oproep om samen de rekening eerlijk te verdelen. En onze uitgestoken hand aan te pakken. Om samen na te denken over alternatieven. We hopen op een open houding.
Vertrouw op de draagkracht van onze Haagse inwoners om samen te investeren in een schoon en duurzaam Den Haag. Waar je óók als starter of met een modaal inkomen kunt wonen. Waar er voor je wordt gezorgd als je dat nodig hebt. Ongeacht je portemonnee. Waar we kinderen met een achterstand niet laten vallen, maar bij de hand nemen.
Houd die kinderen in Laak, die op zaterdag lachend over het veld dazen na een goed ontbijt, in het oog. Ga naast die voetbaltrainers van Laakkwartier en docenten van de Regenboog staan. Investeer in de gezamenlijke toekomst. In een eerlijk en sterk Den Haag.
