Na de raad – Het Spuiforum
Spuiforum – Spreektekst Jos de Jong
(Gesproken tekst geldt)
Vanavond ronden wij het besluitvormingsproces over het Spuiforum af. Geen makkelijk proces, maar het ging dan ook ergens over.
Nut en noodzaak
De huidige onderkomens van Koninklijk Conservatorium (KC), Nederlands Danstheater (NDT) en Residentie Orkest (RO) voldoen niet meer aan de eisen en voorwaarden die nodig zijn om goed en toekomstbestendig te kunnen functioneren. Daar zal iets mee moeten gebeuren. En dat hebben wij hier in november vorig jaar in meerderheid met elkaar vastgesteld.
De PvdA ziet in de samenwerking tussen de vier organisaties een belangrijke meerwaarde. Daarbij is deze samenwerking hét uitgangspunt van alle studies en visies van de afgelopen zeven jaar.
Teveel Hagenaars begrijpen niet waarom de gemeente Den Haag juist nu 181 miljoen gaat uitgeven aan een groot nieuw cultuurcentrum. Het is niet gelukt om voldoende draagvlak te creëren voor het Spuiforum. Dat moeten wij onszelf aanrekenen en daar moeten wij van leren.
Van welke kant je het ook bekijkt, de cultuurbezuinigingen enerzijds en deze forse investering anderzijds wringen. Toch geeft Den Haag jaarlijks 70 miljoen uit aan kunst en cultuur en wordt er gewerkt aan de fysieke infrastructuur van ons cultuuraanbod. Theater De Vaillant (voorheen Culturalis) in de Schilderswijk is prachtig, het Mauritshuis wordt verbouwd en het Haags Pop Centrum heeft nieuwe studio’s.
Voor de PvdA is de investering in het Spuiforum geen investering in steen of in zg. elitaire kunstvormen. Het is een investering in de Haagse cultuur in de breedste zin van het woord én in de Haagse binnenstad. Een investering in mensen.
In tijden van crisis is de keuze voor grote investeringen financieel en economisch gezien een verstandige leert de ervaring. De impuls voor de Haagse economie en de werkgelegenheid kan groot zijn.
Stedenbouwkundig betekent de bouw van het Spuiforum het afmaken van wat met de bouw van ons stadhuis ooit begon. Samen met de aanpak van het gebied tussen Centraal Station en het Spui en de fysieke verbinding met de naastgelegen Rivierenbuurt, ondergaat dit deel van de binnenstad een belangrijke metamorfose. Samen met Theater aan het Spui, Filmhuis en de Nieuwe Kerk zal het Spuiforum letterlijk het culturele hart van Den Haag gaan vormen.
Proces
Wat in 2006 begon als een idee, werd als voornemen opgenomen in het coalitieakkoord van dit college. Een Dans- en Muziekcentrum aan het Spui. Het proces dat daarmee werd ingezet, is geen makkelijke gebleken.
Voor de PvdA, als een van de grootste voorvechters van cultuur in onze stad, is de definitieve besluitvorming zichtbaar moeilijk geweest. Onze partij worstelt met deze forse investering in een tijd die financieel zwaar is. Het debat binnen de PvdA was scherp, maar heeft er wel voor gezorgd dat de mogelijkheden tot renovatie nu beter zijn onderzocht. Voor de nieuwbouwvariant heeft het eveneens tot belangrijke verbeteringen geleid.
Voor het project Spuiforum is tot op heden ontzettend veel werk verricht en tot stand gebracht. Er is bewonderingswaardig hard gewerkt aan een enorme stapel stukken met ruimtelijke, technische en financiële uitwerkingen, tekeningen, onderzoeken en nog veel meer. Eenzelfde indrukwekkende inspanning is deze zomer gepleegd om de renovatievariant uit te werken. Complimenten en dank aan allen daarvoor.
Complimenten kunnen wij niet geven voor het meenemen en betrekken van de Hagenaars in het algemeen en direct betrokken omwonenden en ondernemers in het bijzonder. In maart 2011 drukten wij het college al op het hart die laatste twee groepen “meer dan ooit te betrekken bij de planvorming”. Tot het creëren van draagvlak onder de Hagenaars riepen wij het college eveneens meerdere malen op. Het niet voldoen aan deze opdracht is in onze ogen de belangrijkste omissie in dit proces.
Inmiddels heeft het college aangegeven in samenspraak met de ondernemers tot een regeling voor nadeelcompensatie te willen komen. Dat vinden wij een goede zaak. Wij verwachten daar eind dit jaar bericht over. Wat de verdere samenspraak en betrokkenheid van bewoners en ondernemers betreft zijn wij blij met de brief van de wethouders van afgelopen dinsdag. Een goede start voor het vervolg.
Aan andere wensen van de PvdA kwam het college wel tegemoet. Zo werd een second opinion op de bouwkosten opgesteld inclusief openbare managementsamenvatting, wordt de financiële bijdrage van de gemeente aan de exploitatie van het gehele complex binnen tien jaar tot nul teruggebracht, zijn diverse tekeningen aangepast en aangevuld, is de opdracht voor een diverse programmering voor álle Hagenaars opgenomen in het contract met de instellingen en wordt het gebouw voor een belangrijk deel openbaar en gratis toegankelijk.
En niet te vergeten, zal 10% van het te verrichten werk ten goede komen aan Hagenaars die zonder baan zitten en Haagse jongeren die een stageplek of leerwerkbaan zoeken. De bouw zelf zal sowieso een stevige bijdrage leveren aan de werkgelegenheid.
Het bestemmingsplan is aangepast op de onderdelen waarop wij dat hebben gevraagd en ziet er wat ons betreft goed uit.
Renovatie of nieuwbouw
Dat de werkgroep Dooievaar+ niet tevreden is met het resultaat kunnen wij ons voorstellen. Dat aan de tot schetsontwerp uitgewerkte renovatievariant nog veel kan worden verbeterd is immers duidelijk.
Wat mijn fractie echter ook duidelijk is geworden, is dat renovatie, ook na verdere uitwerking, altijd minder functioneel zal zijn dan nieuwbouw. De vele ingangen, trappenhuizen en gangenstelsels zijn ook na doorvoering van verbeteringen onontkoombaar.
De exploitatie zal mede daardoor altijd negatiever uitpakken in de renovatievariant. De exploitatie is altijd een belangrijk punt van zorg geweest voor de PvdA.
De stedenbouwkundige inpassing van de nieuwbouwvariant is, vooral door de verbinding met de Rivierenbuurt, veel beter dan in de renovatievariant. Ook de zichtlijn naar de Nieuwe Kerk is bij nieuwbouw beter. De nieuwbouwvariant maakt tevens een herstructurering van de Schedeldoekshaven mogelijk, met circa 400 woningen en de aanleg van een nieuwe fietsroute tussen Den Haag Centraal en het Spui.
De waardering van de instellingen zelf valt eveneens uit in het voordeel van nieuwbouw. Drie van de vier instellingen hebben hun nadrukkelijke voorkeur voor nieuwbouw uitgesproken.
Een zo hoog mogelijke duurzaamheidsgraad zal bij renovatie altijd lastig blijven vanwege het veel grotere dak- en geveloppervlak en het werken met, dan wel vervangen van, bestaande installaties. Het feit dat een deel van de gebouwen niet hoeven te worden gesloopt kan daar helaas niet tegenop.
De renovatievariant wint op een belangrijk onderdeel van de nieuwbouw. Namelijk op het gebied van de tijdelijke huisvesting, hetgeen in geval van renovatie niet nodig is. De PvdA maakt zich grote zorgen over het voorliggende voorstel en vindt het Norfolkterrein eigenlijk niet geschikt voor een tijdelijk onderkomen gedurende vier a vijf jaar. Wij vragen van het college dan ook een plan voor optimalisering van de bereikbaarheid en de inrichting van het Norfolkterrein.
Tot slot
De PvdA staat voor een goed en breed aanbod van kunst en cultuur in Den Haag. Voor wijkcultuur, cultuureducatie, voor toegang voor lage inkomens via de Ooievaarspas én voor een stevig cultureel hart in onze binnenstad.
Cultuur verbindt, verbaast, daagt uit, vergroot ons blikveld en inspireert. Gelukkig komt er in Den Haag iets unieks tot stand. Er is een huwelijk op komst tussen het Koninklijk Conservatorium, het Residentie Orkest, het Nederlands Danstheater en de stichting Dans- en Muziekcentrum. Deze instellingen willen zich aan elkaar verbinden en daarmee elkaar versterken. Versterken, waardoor er meer Hagenaars naar het Spui komen om te genieten van dans, theater, muziek, cabaret en musical en dat allemaal op één locatie. Dat geldt in het bijzonder voor jongeren.
En zou het niet fantastisch zijn als het Haags Notûhfestival daar gehouden kan worden?
De toekomstige bewoners van het Spuiforum zijn enthousiast over dit project en geloven in hun gezamenlijke toekomst. Wij hebben zin in die toekomst!
Jos de Jong, PvdA-woordvoerder Spuiforum
Het bestemmingsplan Spuikwartier werd aangenomen.
