De samenleving wordt ingewikkelder, laaggeletterde mensen zijn de dupe
Bijna 80.000 Hagenaars hebben moeite met lezen en schrijven. Ondertussen wordt onze samenleving juist steeds ingewikkelder, en lezen we misschien wel meer dan ooit. Ga maar na: vroeger belde je met familie en vrienden en ging je langs voor een kop koffie. Dat doen we natuurlijk nog steeds, maar ondertussen Whatsappen en Facebooken we wat af met elkaar. Constant lezen, constant typen.
Dit geldt ook voor contact met de overheid. Vroeger ging je naar een loket als je een vraag had. Nu worden we doorverwezen naar websites en wordt het door wachtrijen bij telefooncentrales ontmoedigd om even te bellen. Steeds meer loketten sluiten.
Juist die 80.000 laaggeletterde Hagenaars, jong en oud, met en zonder migratieachtergrond, zijn hier de dupe van. Ook omdat ze gemiddeld vaker contact hebben de overheid, uitkeringsinstanties, zorgverleners en schuldhulpverlening. Ze krijgen tientallen brieven en moeten online aanvraagformulieren invullen. Onlangs bleek uit het rapport van de Haagse Rekenkamer dat veel mensen verstrikt raken in het formulier met 90 (!) vragen voor het aanvragen van Wmo-zorg. Na meerdere stevige debatten is dit formulier eindelijk van tafel. Je taalvaardigheid mag niet bepalen of je wel of geen toegang hebt tot zorg.
Maar we zijn er nog niet. Ook de gemeente moet leren dat ze hun dienstverlening niet inrichten op hoogopgeleiden die zichzelf wel redden, maar ook op Hagenaars die hier meer moeite mee hebben. In een opiniestuk in de Volkskrant opperden Pieter Hilhorst en Albert Jan Kruiter een aantal goede ideeën om de overheid toegankelijk te houden voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven: Utrechtenaren kunnen een ingewikkelde brief retour sturen naar de gemeente met een streep door moeilijke zinnen. De Sociale Verzekeringsbank legt hun brieven voor aan een testpanel voor ze de deur uit gaan. Goede ideeën die we ook in Den Haag kunnen gebruiken.
Ondertussen moeten we blijven inzetten op het voorkomen van laaggeletterdheid. Vorige week bleek nog dat één op de zes jongeren moeite heeft met het lezen van een brief van de gemeente of een film kijken met ondertiteling. Daarom hebben we afgelopen juni gevraagd op een aanvalsplan laaggeletterdheid: meer en beter taalonderwijs en extra lessen voor wie het nodig heeft. De gemeente moet hier snel mee aan de slag.
Daarom hebben we schriftelijke vragen gesteld over de goede ideeën die ook in Den Haag ingevoerd zouden kunnen worden, en wanneer we het aanvalsplan laaggeletterdheid kunnen verwachten.
Lees ook: ‘Vage tekst terug naar de gemeente’ (AD, 30 maart 2016)
