Demonstraties in de Schilderswijk (2)

Spreektekst Martijn Balster (PvdA-fractievoorzitter) tijdens de raadsvergadering van 14 augustus 2014

(gesproken woord geldt)

Voorzitter,

In de Schilderswijk leken alle discussies van deze zomer samen te komen. Soms in extreme bewoordingen, uitingen en in onaanvaardbaar gedrag. Er vonden verschillende demonstraties plaats in en buiten de wijk. Een aantal verliep goed, een aantal totaal niet.

We hebben Pro-Isis-uitingen gezien, vreselijk. Antisemitische uitingen, vreselijk. Ultrarechtse uitingen, vreselijk. Er is sprake geweest van racisme en van geweld. Vreselijk. Wij kunnen niet steviger afstand nemen van sympathie met terroristische organisaties. Racisme en geweld zijn onaanvaardbaar voor de PvdA. Vrijwel alle bewoners van de Schilderswijk vinden dat overigens ook.

Er ontstond een enorme publieke en politieke discussie. Waar was daarbij de bewoner? De extreme uitingen in demonstraties en het beeld dat de afgelopen weken over de wijk is ontstaan, wordt niet herkend door het overgrote deel van de buurtbewoners. Tot grote ergernis in de wijk. Natuurlijk zijn er grote uitdagingen. Maar een beeld dat de halve Schilderswijk in staat van geweld verkeert of sympathisant is van ISIS? Het is níét een klein beetje, bezijden de waarheid.

Fiets er door heen. Zie kinderen basketballen op het Oranjeplein. Jongens en meiden knutselen in de Mussen. De Van Ostadeschool, een excellente basisschool, waar keihard gewerkt wordt om taalachterstanden tegen te gaan. Denk even terug aan de Barm Hart actie voor vluchtelingen in Syrië. Neem een kijkje in het stagehuis. Ga eens een avondje naar het Vaillanttheater. Ja dat gebeurt allemaal in de Schilderswijk.

Ik kan iedereen met een oordeel over de Schilderswijk alleen maar oproepen er heen te gaan, met de bewoners te spreken. Dan ervaar je wat er leeft. En nee, dat is geen ‘paradijs op aarde-beeld’. Maar het is echt een heel ander beeld dan ik in de media heb gezien de afgelopen tijd.

Voorzitter, de PvdA vindt dat over de hoofden van bewoners een beeld van volledig extremisme is ontstaan. Over de hoofden van bewoners wordt geroepen om maar volledig te stoppen met het investeren in de wijk. Want het wordt toch nooit wat. Ongelofelijk. De PvdA vindt dat er juist meer moet worden geïnvesteerd in de Schilderswijk.

De serieuze problemen rond veiligheid, werkgelegenheid, huisvesting, integratie, en zeker ook radicalisering, worden niet opgelost langs de lijn van provocatie. Maar langs de lijn van gesprek, aanpakken, de schouders eronder. Gericht op één stad.

Aard debat
Dit debat gaat over de balans tussen de vrijheid van demonstreren aan de ene kant en het risico op openbare orde problemen aan de andere kant. Eigenlijk zou dit debat moeten gaan over de gevolgen van de gebeurtenissen voor het imago en de positieve ontwikkeling van de wijk. Over de bewoners dus.

De PvdA-fractie heeft vragen over de afwegingen rond demonstraties. Ten slotte een aantal vragen en opmerkingen over de toekomst. Hoe met demonstraties om te gaan, maar ook hoe verder te komen met de Schilderswijk?

Verloop demonstraties
Ik start met de afwegingen voorafgaand aan de demonstraties. Demonstraties worden bij voorkeur aangemeld, maar dat gebeurt niet altijd. Hoe wordt aanmelden maximaal bevorderd? Indien aangemeld dan kunnen afspraken tussen organisatie en gemeente worden gemaakt. Hoe is dat de afgelopen keren gelopen? Welke afspraken werden bij de ISIS-demonstraties vooraf gemaakt? Welke bij die van Pro-Patria? En wat als er niet wordt aangemeld? Hoe wordt dan een inschatting gemaakt van het openbare orde risico? En wat maakt dat een openbare orde risico wordt overschreden? Waar ligt de grens?

“Waarom niet gewoon het Malieveld?” dat hebben bewoners ons veel gevraagd. De PvdA gunt de Schilderswijk wel even wat rust. Goed dat de burgemeester voorlopig geen demostraties in de Schilderswijk toelaat. De PvdA vraagt zich af of er in de toekomst niet een categorie demonstraties kan worden gedefinieerd, bijv. over internationale onderwerpen, waarbij we standaard zeggen, dit hoort niet thuis in een woonwijk.

Tijdens de demonstraties
Dan enkele vragen over het handelen tijdens de demonstraties. De driehoek heeft een afweging gemaakt vooraf. De demonstratie toegestaan en kiest een bepaalde aanpak. We hebben bij de ISIS-demonstraties uitingen gezien die het daglicht niet kunnen verdragen. Hoe wordt dat gewogen? Gelaatsbedekking is niet toegestaan, welke symbolen wel, welke niet? Welke uitingen wel, welke niet?

En hoe wordt tijdens en na de demonstratie bekeken wie het zijn? Bij de verschillende demonstraties werden de groepen snel groter. Bij de Pro-Patriademonstratie voegden zich hooligans, zo lijkt het. Bij de eerdere ISIS-demonstratie liepen jonge kinderen mee, waarvan deskundigen zeggen: zij kregen een vlag in de handen gedrukt. De leiders gingen er van door.

Wie demonstreerden er nu? Voor een deel kwamen wijkbewoners op de betogingen af, maar voor een deel ook mensen van buiten de wijk, of buiten de stad. Voor een deel hardline islam-fundementalist, of extreem rechts, voor een deel mensen op zoek naar sensatie of erger, geweld. Bij elkaar demonstreerden er de afgelopen maanden zo’n 300 à 400 mensen, op 33.000 inwoners.

Bij de tegendemonstratie van zondag werden snel jongeren opgetrommeld uit de buurt. Hoe ontwikkelde dit zich? Hoe gaat het bevoegd gezag deze ontwikkeling van groeiende demonstraties of zelfs confrontaties, tegen?

En heel specifiek. Kinderen die in een pro-ISIS-demonstratie worden geduwd. Hoe kan dat gebeuren? Dat is voor de PvdA onaanvaardbaar. Wat zijn de mogelijkheden om dit tegen te gaan? We zullen kinderen hier moeten beschermen. Wat kunnen we samen met ouders doen om dit te voorkomen?

Ten slotte, na afloop van de demonstraties. Hoeveel arrestaties zijn verricht bij de twee ISIS-demonstraties? Hoeveel afgelopen zondag? In hoeverre hebben camerabeelden geholpen bij het arresteren en/of vervolgen van demonstranten die over de schreef gingen? Lukt het nu om de ISIS-leiders vast te zetten? Zeker wanneer zij kinderen aansporen tot demonstreren, of mogelijk zelfs ronselen? We weten inmiddels ook welke lieden in de Pro-Patriagroep meeliepen. Wie gingen er over de schreef, wat wordt daar aan gedaan?

Nabije toekomst
Voorzitter, ik heb nog een paar zinnen over de toekomst en rond dan af. Het is voor de PvdA van belang te weten hoe om te gaan met demonstraties op korte termijn. De demonstratie van Pro-Patria aangevoerd door de voorman van de PVV op openbare gronden wordt verplaatst naar elders. Dit vinden wij een goede zaak. Overigens is dat weer een nieuwe stap voor de PVV. Na de minder-actie, nu de openlijke sympathie voor extreem rechts. Het kan kennelijk altijd meer.

Afronding
De PvdA maakt zich met vele bewoners zorgen om de spanningen in de Schilderswijk. Bewoners zijn het terecht spuugzat. Met afschuw en stijgende bezorgdheid kijken ze naar pro-ISIS-uitingen, vormen van discriminatie, geweld en zeker ook radicalisering.

De meeste bewoners willen dat hun kinderen zonder gevoel van angst kunnen spelen op straat. Winkeliers willen hun de deuren kunnen openen, zonder een risico voor geweld op de stoep.

De PvdA vindt dat in de discussies hierover, de bewoners van de Schilderswijk centraal moeten staan. Het collegeakkoord biedt hier goede aanknopingspunten voor. Er is de afgelopen decennia veel geïnvesteerd in de wijk: in huisvesting, schoon, heel en veilig. Maar met sommige bewoners van de Schilderswijk gaat het nog niet goed genoeg. Daar moet de aandacht op gericht zijn: de werkloosheid, de armoede, de veiligheid en huisvesting.

In het bijzonder moet er aandacht zijn voor de aanzienlijke groep jongeren die dreigt in een uitzichtloze positie terecht te komen, bijvoorbeeld door het gebrek aan werk en stageplekken. Door discriminatie op de arbeidsmarkt. Dat vergroot de vatbaarheid voor radicale denkbeelden, voor agressie of geweld.

Zeker. Radicalisering moet keihard worden bestreden. Maar de jongeren, soms kinderen die er vatbaar voor zijn of erin getrokken worden door kwaadwillenden, moeten worden beschermd. De Schilderswijk is een wijk waar Den Haag de schouders onder moet zetten. Daar staat de PvdA voor.