‘Stad van vrede en het recht van de sterkste’

Dit opinieartikel verscheen eerder in de Den Haag Centraal van donderdag 12 april.

“De Haagse internationale en -kenniseconomie. Daar hangt het economisch voortbestaan van Den Haag van af.” Vol ronkende zinnen presenteerde het college in 2014 de plannen voor de Haagse internationale kenniseconomie. Goed voor de werkgelegenheid, gegeven het slinkend rijksambtenarenbestand. Goed voor de wereld, goed voor de kennisontwikkeling en goed voor iedereen: want voor elke academicus die aan het werk kan, vinden ook mensen in de horeca, beveiliging of catering een baan, zo was het idee. 

Erg concreet werd het in 2014 al niet: “Een dynamische economie waarbinnen bedrijven, instellingen, onderwijs en overheden investeren in kennis en talent en daarbij alert inspelen op kansen die innovaties en maatschappelijke veranderingen bieden.” Vier jaar verder lijkt de internationale kenniseconomie niet meer dan een bubbel. Waarin mensen aan het werk zijn, zeker, maar vooral hoogopgeleide mensen van buiten de stad. Waarin de maatschappelijke doelstellingen voor vrede en recht werden vergeten en de gewone Hagenaar niet meeprofiteerde.

Vorige week werd duidelijk dat het Institute for Global Justice de stekker eruit trekt. Het zou ‘een instituut van wereldformaat’ worden, zo was de belofte. Acht jaar later blijken het luchtkastelen en kan de schade worden opgemaakt van financieel wanbeleid, personele misstanden, royale declaraties van hotemetoten en is enig uitzicht voor levensvatbaarheid verdwenen. Een gigantische flop voor 3,5 miljoen Haags belastinggeld.

En dan is er nog de The Hague Security Delta. De Correspondent en Follow the Money fileerden vorig jaar de opbrengsten van de organisatie die publieke en private instellingen op het gebied van cybersecurity bij elkaar had moeten brengen. Vele miljoenen belastinggeld voor marmeren vloeren en leegstaande kantoorpanden. Een verdienmodel waarbij gevestigde bedrijven onder meer invloed kopen op politieke netwerken. In interessante netwerkclub, maar met bar weinig resultaat waar het gaat om veiligheid, een betere wereld, laat staan banen voor Haagse werkzoekenden.

Trickle-down effect

Een instituut van internationale allure is het politieke prestigeproject van deze tijd. Dat het zicht en toezicht op de miljoeneninvesteringen beter moet, is op basis van deze twee flaters duidelijk. Maar fundamenteler dan dat: we moeten ons de vraag stellen wie überhaupt profiteert van alle investeringen internationale sector. De belofte was immers: een betere wereld en werk voor iedereen.

Al enige tijd geleden werd glashard aangetoond dat investeringen in de internationale sector vooral werkgelegenheid voor mensen van buiten de stad oplevert, niet voor ‘de gewone Hagenaar’. Het trickle down effect, de belofte dat banen voor academici ook een evenredige hoeveelheid banen opleveren voor mensen zonder universitair papiertje, is keer op keer met cijfers gelogenstraft. Als de betere wereld – in en buiten Den Haag – werkelijk centraal zou staan, dan zouden er andere keuzes gemaakt moeten worden. Met een grotere impact op het profiel van vrede en recht en op de Haagse werkgelegenheid.

De komende weken blikt de gemeenteraad terug op de mislukkingen van de Hague Security Delta en Institute for Global Justice. De Haagse Rekenkamer gaat later dit jaar onderzoek doen naar het nut van de economische investeringen in breder perspectief. Dan zal duidelijk worden of we geld blijven steken in speelballetjes van goed netwerkende internationalo’s zonder aangetoonde meerwaarde voor de wereld en de mensen in de stad. Of dat we serieus gaan investeren in internationale projecten die wel maatschappelijke impact in de wereld hebben. En in sectoren die goede banen opleveren voor mensen die het nodig hebben en waar Den Haag écht op vooruit gaat. Zoals in de zorg, in de bouw en in het verduurzamen en renoveren van woningen.

Ja, we mogen in Den Haag trots zijn op onze internationale instellingen. Juist daarom moeten we kritisch zijn op de resultaten en daar scherpe keuzes in maken. Het is hoog tijd dat we het schaarse gemeentegeld investeren in een economie die voor de stad en de wereld werkt.