Begrotingsbehandeling: Investeren in een sociale samenleving

Deze week is de begroting vastgesteld in de gemeenteraad. In de begroting van 2015 wordt veel extra geld uitgetrokken voor werkgelegenheid, zorg en armoedebestrijding. En ook de wijkaanpak krijgt een extra impuls. Betaalbaar wonen krijgt de aandacht die het verdient. We investeren in een sociale samenleving. In Haagse kracht. In dat wat ons bindt.

Tegelijkertijd heeft Den Haag helaas een traditie van grote segregatie. Sterker nog: de crisis heeft de verschillen doen vergroten. In de Bomen en Bloemenbuurt voelen mensen zich ruim twee keer zo veilig als in Laak. En in niet-achterstandswijken leven Hagenaars ongeveer 70 jaar in goede gezondheid, in achterstandswijken is dat 59 jaar. Elf jaar verschil, bij vrouwen zelfs dertien jaar! Die grote verschillen moeten we gaan overbruggen. Want iedere inwoner van Den Haag verdient een goed en gezond leven.

Een krachtig Den Haag, waarin iedereen meetelt. Het college heeft hier een goede basis voor gelegd in de begroting van 2015. Zo werken we verder aan een sterk en sociaal Den Haag. Want dat werkt.

De volledige spreektekst van fractievoorzitter Martijn Balster vindt u hieronder. 

De PvdA diende vijf moties in:

1: Een motie met het verzoek om te komen met een breed aanvalsplan discriminatie, waarin in het bijzonder rekening gehouden wordt met discriminatie op de arbeidsmarkt en de diversiteit in de Haagse besturen. Deze motie is aangenomen.

2: Een motie met het verzoek om een programma in de begroting 2016 op te nemen waarop de stadsdeelbudgetten worden geboekt. En dat er concreet beleid wordt gemaakt om bewonersbetrokkenheid te stimuleren en er voor te zorgen dat iedereen een kans heeft om mee te praten over de prioriteiten in hun buurt. Deze motie is aangenomen.

3: Een motie met het verzoek directe toegang tot en persoonlijk contact met het sociale wijkteam voor burgers in Den Haag mogelijk te maken en persoonlijk contact en keukentafelgesprekken te garanderen voor eenieder met een complexere ondersteuningsbehoefte. Deze motie is aangenomen.

4: Een motie met het verzoek voor de zomer van 2015 met een concreet voorstel te komen hoe per wijk naar behoefte kan worden voorzien in meer woningen voor ouderen. Waarbij hergebruik voorzieningen zorginstellingen, stimuleren groepswonen, stimuleren mantelzorgwoningen, mogelijk maken van aanpassingen aan woningen, verdelen van woningen binnen gemeente, nieuwbouw en woningaanpassingen door corporaties mogelijke maatregelen zijn. Deze motie is aangenomen.

5: Een motie met het verzoek afspraken te maken met de betreffende sectoren en – waar dat kan – in gemeentelijke aanbestedingen over een overheadnorm. Deze norm bij het aangaan of hernieuwen van subsidierelaties of nieuwe aanbestedingen te hanteren als eis. Deze motie is aangenomen.

De moties zijn hier volledig te bekijken op pagina 11 t/m 15: aangenomen_moties_en_amendementen_bijlage_bij_besluitenlijst

Spreektekst fractievoorzitter Martijn Balster tijden begrotingsbehandeling 

Voorzitter,

We spreken vandaag uitgebreid over de eerste begroting van het nieuwe college. Een begroting die snel volgt op het gesloten coalitieakkoord “Haagse Kracht”. Er is daardoor nog relatief veel ‘open’. Maar tegelijkertijd zijn er duidelijke contouren zichtbaar. Sociale contouren. De menselijke maat. Investeren in gelijke kansen voor iedereen.

Er wordt veel extra geld uitgetrokken voor werkgelegenheid, zorg en armoedebestrijding. De wijkaanpak krijgt een extra impuls. Betaalbaar wonen krijgt de aandacht die het verdient. We investeren in een sociale samenleving. In Haagse kracht. In dat wat ons bindt.

Voorzitter, ik zal mijn inbreng in zes blokjes indelen: de wijkaanpak, de buurt bestuurt, werkgelegenheid en armoedebeleid; zorg, wonen en financiën.

HAAGSE KRACHT

Den Haag is een stad van ontzettend veel positieve ontwikkelingen. De wereld in het klein. Een kracht- en kansenfabriek. Tegelijkertijd heeft Den Haag helaas een traditie van grote segregatie. Sterker nog: de crisis heeft de verschillen doen vergroten. Ik noem er een paar:

• In de Bomen en Bloemenbuurt voelen mensen zich ruim twee keer zo veilig als in Laak Een opdracht voor de burgemeester.
• In niet achterstandswijken leven Hagenaars ongeveer 70 jaar in goede gezondheid, in achterstandswijken is dat 59 jaar. Elf jaar verschil, bij vrouwen zelfs dertien jaar! Een opdracht voor wethouder Klein.
• Op de schaal voor deelname aan sport en cultuur scoort Moerwijk een 2,2, in het Belgisch Park is dat een 8,4. Een opdracht voor de wethouders Baldewsingh en Wijsmuller.

Het getuigt van Haagse kracht dat we er alles aan doen om deze verschillen te verkleinen. De PvdA is dan ook blij om te zien dat de wijkaanpak een veel bredere inslag krijgt dan dat deze had. Zo krijgen meer wijken, meer aandacht: naast de eerdere krachtwijken ook Moerwijk, Laak en Mariahoeve. Ook wordt de focus verbreed. Naast schoon, heel en veilig – het domein van wethouder Revis – moet het gaan om gelijke kansen op alle fronten: leefomgeving, gezondheid, werk, welzijn, onderwijs, sport en cultuur. Daarvoor is een aanpak nodig, waaraan het voltallige college zich committeert. En die brede aanpak komt er, in tegenstelling tot veel steden waar men de wijkaanpak laat schieten.

Voorzitter, in het bijzonder vraagt de PvdA aandacht voor taal en inburgering. Lang heeft Den Haag met eigen middelen geprobeerd de inburgering op peil gehouden. Wetende dat taal de sleutel is voor een succesvolle integratie. Maar nu dreigt het aantal inburgeraars snel te verminderen. We zien dat in het halfjaarbericht. Veel mensen kunnen de inburgering niet betalen. Wat gaat wethouder Baldewsingh doen in dit verband in het kader van de verplichting in de bijstand? Gaat hij voortvarend verder met taal in de buurt?

De PvdA vindt dat hier ook een verantwoordelijkheid ligt wethouder Van Engelshoven, vanuit het onderwijsbudget. Een leven lang leren is voor sommigen een andere taal leren. Dan moet ook dat mogelijk worden gemaakt.  Is zij bereid bij te springen bij taalonderwijs?

Dan voorzitter, het punt van discriminatie. Dit moet veel hoger op de agenda. De PvdA heeft zich hooglijk verbaasd over de selectieve verontwaardiging van sommige partijen over discriminatie. Terecht is de PVV verontwaardigd als homo’s worden lastiggevallen, maar het is muisstil bij ernstige discriminatie-incidenten in Duindorp of waar het gaat om discriminatie op de arbeidsmarkt van jongeren met een Arabische achternaam. Andere partijen staan op de barricaden om antisemitisme aan te kaarten (en terecht!), maar houden zich afzijdig waar het de bejegening van homo’s betreft of het racisme jegens moslims in deze stad. Wij vragen het college bovendien met een stevig plan te komen om alle vormen van discriminatie aan te pakken. Dat is werken aan één Den Haag, niet een verdeeld Den Haag.

Vorige week hebben we uitgebreid met de burgemeester gesproken over veiligheid. De PvdA is blij met de toezegging dat de burgemeester bereid is te kijken naar specifiek veiligheidsbeleid voor ouderen. Wij komen graag met suggesties. Verder is het noodzakelijk dat veiligheid in de wijkaanpak een goede plek krijgt. Wat ons betreft waar mogelijk samen met bewoners.

Ten slotte past in de wijkaanpak, het bestrijden van de grote gezondheidsverschillen in onze stad. De PvdA heeft hier recent schriftelijke vragen over gesteld. Wij verwachten actie op dit vlak van het college. We zullen heel stevig werk moeten maken van gezond leven, bewegen, maar ook het voorkomen van eenzaamheid.

BEGROTING: HAAGSE KRACHT = DE KRACHT VAN BEWONERS

De PvdA is blij met de stappen die het college heeft gezet om bewoners met initiatief veel meer te steunen. Er komt duidelijk een andere koers voor bewonersorganisaties en bewonersinitiatief. We jagen aan en ondersteunen. Bewonersorganisaties worden beter bediend, er wordt in de regeltjes voor het aanvragen van subsidie gesnoeid. De wethouder is in gesprek met die organisaties die in zwaar weer zitten. Er komt meer geld voor de stadsdelen.

Voor de PvdA is het cruciaal dat actieve bewoners ook boter bij de vis krijgen. Niet stuklopend in de kokers van het stadhuis. Stadsdeelorganisaties moeten doorzettingsmacht krijgen. De stadsdeelbudgetten ook vrij zijn in te zetten voor die zaken waaraan echt behoefte is. Het is van belang dat bewoners ook echt kunnen en willen meepraten over prioritering binnen stadsdelen. Soms is dat meer onderhoud aan wegen en minder geld voor parkeerplaatsen. Soms is dat meer geld voor bomen op de geluidswal en een jaar later onderhoud aan de speeltuin. Wij vragen de wethouder naar de concrete stappen om deze burgerbetrokkenheid verder mogelijk te maken en te versterken.

Voorzitter, de PvdA vindt dat het nog aanmerkelijk beter kan met de dienstverlening van de gemeente. De afgelopen jaren zijn er vele goede nieuwe projecten gestart. Maar zoals de wethouder al stelde: we mogen niet stil zitten. De bereikbaarheid van de gemeente kan beter, werkelijk terugbellen als dat wordt beloofd. Een betere app voor het melden van vuil op straat. Maar ook oog voor ouderen: ook een handgeschreven brief of een telefoontje moet goed behandeld worden. De collega’s Zandstra en Wörsdörfer hebben hier deze week schriftelijke vragen over gesteld en een discussienota over geschreven. Een goed begin om de dienstverlening verder te verbeteren.

WERK & ECONOMIE

Voorzitter, allesbepalend voor een kans in deze stad, is je kans op een baan. Dat is in deze tijd geen vanzelfsprekendheid. Met een ongekende ambitie zet het college in op werkgelegenheid. 10.000 extra banen. Stevig economisch beleid, samen met MKB en onderwijs, een economisch investeringsfonds met een fikse omvang. Een belastingvrijstelling voor kleine ondernemers.

De PvdA vindt het van groot belang dat snel stappen worden gezet met het sluiten van het sociaal akkoord. Daarin slaan alle partijen de handen in één voor meer en beter werk in Den Haag. Extra banen, economische groei, de aanpak van werkloosheid. In het bijzonder plannen voor meer stages voor jongeren, aandacht voor jeugdwerkloosheid en werkloosheid onder vijftig plussers. Wij horen graag van het college hoe de raad wordt geïnformeerd over de vorderingen.

Juist voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt is er een immense opgave voor de stad. Van werkgevers verwachten wij dat ze mensen met een achterstand in dienst nemen. Zeker ook de grote internationale organisaties. Wij vinden ook dat nog meer kan worden ingezet op social return: bij alle subsidierelaties die de gemeenten heeft, indien mogelijk ook bij de woningcorporaties. En er is aandacht nodig voor de groeiende groep ZZP-ers die deels verborgen blijft, soms ook gedwongen wordt als zelfstandige door te gaan. Zou het niet mogelijk zijn om te komen met een gemeentelijke verzekering voor ZZP-ers tegen arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, zoals we dat reeds doen bij de zorgverzekering? Graag een reactie van het college.

En we zullen ons ook moeten blijven realiseren dat er een groep is voor wie een reguliere baan er nooit inzit. Vanwege een arbeidshandicap, of bijvoorbeeld gezondheidsproblemen. Ook hier staan eigenwaarde en fatsoen voorop als het aan de PvdA ligt. Investeringen in dagbesteding en welzijnswerk blijven keihard nodig. Ook in fatsoenlijk beschut werk. Goed dat Den Haag hier apart op inzet.

ARMOEDEBELEID

De PvdA is er bijzonder trots op dat Den Haag het meest ruimhartige armoedebeleid heeft van de G4. Hier wordt fors meer op ingezet door het college. Wij kunnen het niet accepteren dat 70.000 mensen in Den Haag onder de armoedegrens leven, waaronder veel kinderen. De PvdA is content met de extra middelen die nog dit jaar zijn uitgetrokken voor een flinke groep ouderen en kinderen met lage inkomens.

Maar met geld alleen zijn we er niet. Het armoedebeleid moet gericht zijn op toekomstperspectief, op snel uit de armoede. De recente inspiratienota van Delen achter de Duinen, biedt veel goede suggesties voor een gerichte aanpak. Wij houden het college aan goede resultaten. De eerste tekenen zijn goed.

In het bijzonder vragen wij aandacht voor de eigen bijdragen die op mensen afkomen in het kader van de Wmo. Is het college bereid om de inkomensgevolgen van de Wmo in beeld te brengen voor verschillende huishoudsituaties? Is het college bereid om maximaal het principe van de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten toe te passen?

Voorzitter en dan ten slotte het ‘niet gebruik’ van voorzieningen. Veel mensen weten de weg niet te vinden naar de voorzieningen die er zijn. Dat moet echt beter. Wat gaat het college doen om de bekendheid van de regelingen te vergroten? Graag concrete voornemens van het college.

ZORG

Voorzitter, dat brengt mij op de zorg. Ook hier zullen wij Haagse kracht moeten tonen. Na de jeugdzorg is de Wmo is de volgende uitdaging. Kern van de decentralisatieoperatie is dat er beter wordt gekeken naar de zorgvraag van mensen. Dat mensen en hun sociale omgeving weer centraal komen te staan. Niet de geldverslindende bureaucratieën van zorgkantoren of verzekeraars. De wijkteams met een stevige dosis aan wijkverpleegkundigen, kijken in keukentafelgesprekken naar wat mensen echt nodig hebben en zelf willen!

Voorzitter, toegang en de menselijke maat zijn de sleutelwoorden. Het stemt de PvdA nog niet optimistisch dat van ouderen en mensen met een beperking wordt verwacht voor de aanvraag van Wmo-voorzieningen ingewikkelde webformulieren door te moeten worstelen. Persoonlijk contact met het wijkteam zou voorop moeten staan.

De PvdA is bijzonder content met de extra middelen van het college voor de huishoudelijke hulp. In de begroting is echter nog geen rekening gehouden met extra middelen van minister Asscher – ruim € 3 mln. – die zijn aangevraagd voor werkgelegenheid in de huishoudelijke hulp. Graag horen wij van de wethouders Klein en Baldewsingh wanneer de raad wordt geïnformeerd over de besteding van deze middelen. Zo houden we zoveel mogelijk mensen aan het werk én houden we een fatsoenlijke begeleiding en dagbesteding voor ouderen en mensen met een beperking.

WONEN

Voorzitter, ik kom bij een volgend belangrijk onderwerp voor de Partij van de Arbeid: de volkshuisvesting. Ook hiervoor liggen stevige doelen. En dat is ook nodig. Zonder ingrijpen is in de toekomst onvoldoende plek voor studenten, eenpersoonshuishoudens, mensen met een kleine beurs en ouderen. De huurprijzen stijgen snel, het tekort aan goedkope woningen neemt toe. Dat heeft illegale onderverhuur en huisjesmelkerij tot gevolg. We kunnen nog zoveel geld steken in de pandbrigade – uitstekend uiteraard – maar als het tekort aan betaalbare woningen blijft toenemen is dat dweilen met de kraan open. Dan wordt misbruik gemaakt van mensen in een kwetsbare positie.

Voorzitter, de PvdA wil de wethouder vragen snel met beleid te komen op de volgende punten. In de eerste plaats de beschikbaarheid van betaalbare woningen: nieuwe voorraad in kantoren of door woningen te splitsen in wijken met relatief weinig sociale woningbouw.

In de tweede plaats moet de zeggenschap van huurders omhoog. Huurders hebben niet veel meer te zeggen, dat kan niet. In dit licht zou kleinschaligheid in het corporatielandschap helpen en de eis dat huurders echt wat te vertellen krijgen. Graag een invulling van de wethouder.

In de derde plaats vinden wij dat alle verhuurders, dus ook corporaties een dwangsom opgelegd moeten krijgen als zij niet aan onderhoud doen. Onderhoud is cruciaal voor een fatsoenlijke leefomgeving. Zo houden we de woningen op peil.

In de vierde plaats verdient het bouwen voor ouderen veel meer aandacht. De ambities zijn nu nog vaag, terwijl we weten dat de behoefte aan goede woningen met de nodige aanpassingen nodig zijn. Dat maakt langer thuis wonen mogelijk. Graag een reactie van de wethouder hierop.

FINANCIËN

Den Haag staat er financieel goed voor, dat is mooi. Maar de PvdA was wel verbaasd over de forse financiële ruimte die er na de vorige collegeperiode bleek te zijn. Het is cruciaal dat we in deze tijd investeren in de stad en niet op het geld gaan zitten.

De leesbaarheid van de begroting en de reservesystematiek kunnen veel beter. De PvdA vindt dat er een veel transparantere onderbouwing van bestemmingsreserves moet komen. Voor de raad moet dat inzicht echt worden vergroot. Dat geldt ook voor meerjarige uitgavenontwikkeling en de onderbouwing daarvan. Wethouder de Bruijn gaat hier mee aan de slag, dat is mooi.

Voorzitter er zijn goede afspraken gemaakt voor tegenvallers op de bijstand en de jeugdzorg. Ik neem aan dat ook voor de Wmo-geldt dat onvoorziene tegenvallers via de algemene reserve worden opgevangen?

Het past een stad die op de centen let om topinkomens bij maatschappelijke organisaties niet te accepteren. De PvdA is dan ook blij dat de gemeente geen jeugdzorginstellingen met topinkomens gaat contracteren. Maar dit is nog niet voldoende. Wij vinden het onacceptabel in de zorg of bij corporaties topsalarissen worden verdiend. Het gaat hier om gemeenschapsgeld! Wij gaan daar op korte termijn met de wethouder over spreken.

Ook pleiten wij voor een overheadnorm. Zo gaat het geld naar de zorg of beter onderhoud van woningen en niet naar management.

Ten slotte is de PvdA blij met de oproep van de burgemeester onlangs om te kijken hoe het lokale belastinggebied kan worden vergroot. Graag horen we de inzet van Den Haag richting het Rijk. Ook zijn we benieuwd naar ideeën van het college voor lokale keuzes. Wij zien in dat licht een inkomensafhankelijke OZB wel zitten, zoals u heeft begrepen.

Voorzitter, één Den Haag. Een krachtig Den Haag, waarin iedereen meetelt. Het college heeft hier een goede basis voor gelegd in de voorliggende begroting. Wij kijken uit naar de uitwerking van de vele ambities. De schouders eronder, zou ik zeggen. Want dat werkt.