Martijn Balster tijdens Algemene Beschouwingen

Komt iedereen mee? Telt iedereen mee? Met deze vragen kijkt de PvdA naar het beleid en de toekomst voor onze mooie stad.

De PvdA heeft de afgelopen maanden vaak en goed gekeken naar de samenhang in onze stad. Dat deden wij in de prachtige, echt Haagse wijk, Moerwijk. Daar hoor je het wel, als mensen ergens iets van vinden. Mensen deelden hun zorgen over het samenleven, over hoe ze volgende dag doorkomen, de toekomst van hun kinderen, over de kans om mee te doen.

Voorzitter, tijdens het eten in Resto Van Harte in de Marcuskerk sprak ik Ali. Ali woont al decennia in Nederland, werkte voor verschillende uitzendbureaus en vervolgens voor het Haags werkbedrijf. Hij werd na verschillende tijdelijke contracten gemaand thuis te gaan zitten. Hij komt sindsdien niet aan de bak. Dood zonde. Want hij is en was positief ingesteld. Hij zou ontzettend graag met zijn handen werken, het liefst in het groen. Maar het lukt niet meer; Ali is boven de 50.

Dit college heeft gigantische ambities op het gebied van werk en economie. De economie draaiende krijgen en zorgen voor toekomstperspectief voor mensen zonder baan, ook als zij een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Zij horen er bij. De ambitie is er. De eerste resultaten ook. Zo nam de gemeente 260 vegers in dienst. Uiteindelijk moeten 3000 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk worden geholpen.

We zullen de economie beter moeten laten draaien, voor iedereen. Niet alleen groei in de banen voor hoogopgeleiden, maar ook voor Hagenaars die een vak geleerd hebben en zij die bereid zijn dat alsnog te doen. College, richt je op mensen die meer moeite hebben om werk te vinden. Zorg voor wijkeconomie en stages.

Twee weken terug werd duidelijk dat discriminatie op de arbeidsmarkt aan de orde van de dag is. Hoe kunnen wij aan de Haagse jeugd uitleggen dat je achternaam bepaalt wat je baankans is? Vorig jaar dienden wij een motie in om discriminatie te bestrijden. Er is een plan. Maar daar moet met deze kennis nog een schep bovenop. Begin met het diverser maken van de gemeentelijke organisatie. Met name in het middensegment is nog een wereld te winnen, zo horen wij. Graag een reactie.

Voorzitter, de PvdA is trots is op het feit dat dit college pal staat voor mensen en zeker kinderen in armoede. Tegelijkertijd moet er echt meer gebeuren met de schuldenproblematiek. Jongeren met 20.000 euro schuld, gezinnen met 40.000 euro schuld. Het zijn helaas geen uitzonderingen. In Moerwijk zit in sommige wijken 95 procent van de Hagenaars in de schulden. Laat het even op je inwerken: 95 procent! Het aangaan van een schuld is veel gemakkelijker dan hulp inschakelen.

Schulden leiden tot allerlei andere sociale en gezondheidsproblemen. Wat gaat het college hier aan doen? Is ze bereid de goede experimenten waarbij mensen vrijwillig besluiten hun vaste lasten te laten innen om zo uit de schulden te komen, te verbreden en ondersteunen? Wil het college de schuldhulpverleningscomponent in de sociale wijkzorgteams verder verzwaren? Is het college bereid om samen met het Haagse bedrijfsleven en maatschappelijke instanties een preventieactie te beginnen? Kunnen we niet meer budgetcursussen aanbieden op scholen en via het welzijnswerk? Is het college bereid over de schuldenproblematiek met het Rijk in overleg te treden voor een goede aanpak? Graag een reactie van het college.

Voorzitter, verschillende gesprek die ik had in Moerwijk, met wijkverpleegkundigen, met ouderen en mensen met een beperking, sterken mij in de gedachte dat de zorg terug moet naar de wijk. Niet via ingewikkelde indicatieorganen of managementlagen. Maar via wijkverpleegkundigen en alle andere zorgwerkers die weten wat nodig is om samen met familie en netwerk gewoon goede ondersteuning te bieden.

Veel ondersteuningsvraagstukken hebben echter met zoveel meer te maken dan alleen met medische zorg. Wat te denken van psychische problematiek. In Moerwijk hebben 16 op de 100 bewoners een verhoogd risico op psychische problemen, 7 meer dan het Haagse gemiddelde. Dat betekent wat voor de omgeving, voor kinderen, voor buren. Voorzitter, we wachten al een jaar op de aanpak van de sociaal-economische gezondheidsverschillen van dit college. De PvdA wil dat het college een plan maakt om de omvangrijke psychische problematiek in onze stad aan te pakken. Kunt u dit toezeggen?

Dan vrijwilligers en mantelzorgers. Zij verdienen alle steun. Gelukkig gaat het dit college niet meer om het aantal vrijwilligers, maar om de bijdrage die ze willen én kunnen leveren. Want niet iedereen heeft een hecht eigen netwerk. Voorzitter, kunt u het budget voor de cadeaushop voor mantelzorgers niet heroverwegen? Hebben we er niet meer aan dat dit geld als we het inzetten voor bijvoorbeeld dagbesteding? We ontlasten daarmee gelijk ook de mantelzorgers.

Hoe kan het dat de meeste klachten voor de huishoudelijke hulp nu juist in Den Haag zich voordoen, terwijl we nog geen cent hebben bezuinigd? Hoe gaat u oplossen?

Voorzitter, dan wonen. Daar hebben we grote zorgen. De betaalbare huursector staat onder druk. Er wordt weinig gebouwd en tegelijkertijd neemt de vraag enorm toe. Het aantal eenpersoonshuishoudens, mensen die langer thuis willen wonen en (arbeids)migranten stijgt. We zien nu al dat wijken de toestroom niet aankunnen. Dit leidt tot illegale onderverhuur. Gaat de wethouder de aantallen sociale woningen in het coalitieakkoord wel halen? En is dit wel genoeg? Moeten we niet nog meer kantoren en verzorgingshuizen ombouwen? En lukt het wel om de nodige voorraad te realiseren in de betere buurten? Hoe oordeelt de wethouder over zijn investeringsmogelijkheden in onderhoud en noodzakelijke nieuwbouw? Is het met de huidige vermogenspositie van de gemeente niet mogelijk om extra investeringsruimte te financieren voor corporaties?

En dan het onderhoud. Want bij Grace uit Moerwijk sijpelt het vocht langs de muren. En ze is niet de enige. Een alleenstaande moeder met kinderen die gewoon ziek worden van vocht en stress. Hoe kan het college deze situatie laten voortbestaan? Voorzitter, wij willen echt weten hoe de wethouder dit binnen de kortste keren gaat oplossen. Want mensen worden letterlijk ziek van de omstandigheden. Wij willen concrete plannen voor onderhoud in de meeste kwetsbare gebieden. We willen een plan en een deadline.

Wijkaanpak en integratie

Als je in Moerwijk rondloopt zie je op het eerste oog niets naars. Het is zomer, het is er wijds, woningen hebben vrolijke balkonnetjes. Er zijn buurttuintjes. Maar de cijfers en de gesprekken laten wat anders zien. Achter bijna alle voordeuren zijn er financiële, sociale en gezondheidsproblemen. Willen we deze problemen wel zien? We zien te veel armoede, werkloosheid, verslaving en psychische problemen.

Verschillen moeten we aanpakken. Als blijkt dat de sport en cultuurdeelname in een wijk onder kinderen ver achter loopt bij de rest van de stad. Aanpakken. Als de kans op een overval in Laak drie keer groter is dan in Benoordenhout, aanpakken. Doen we dat nu wel voldoende gericht? Kunnen we met het beschikbare budget wel genoeg doen?

Voorzitter, de PvdA wil een permanente Haagse verschillenmonitor. Verschil te groot, stoplicht op Rood is wat ons betreft het uitgangspunt daarbij. We kunnen onze wijkaanpak zo blijven verbeteren en alle wethouders kunnen er ook vanuit de eigen portefeuille gericht aan bijdragen. Is het college bereid om op basis van zo’n verschillenmonitor de wijkaanpak te blijven verbeteren? Graag een reactie van wethouder Baldewsingh.

Taal

Voorzitter, de PvdA vraagt zich af of we voldoende inzetten op taal. Wij vinden het ongewenst dat er zo’n schot zit tussen de taalbudgetten vanuit integratie en die van onderwijs. Is het college bereid om grondig te evalueren hoeveel mensen met taalachterstanden we nu bereiken? Kunnen we geen taaloffensief inzetten met onderwijs en integratiemiddelen? En moeten we hier richting 2017 en verder geen extra geld voor vrij spelen?

Gebiedsgericht werken

Voorzitter, dit college zet naast de wijkaanpak in op gebiedsgericht werken, met als speerpunt: bewonersbetrokkenheid. Het college heeft flinke stappen gezet. Bewonersorganisaties zijn tevreden over de financiële lucht die is ontstaan, er is minder regeldruk, wij gaan experimenteren met de burgerbegroting en de dienstverlening verbeteren. Onze grote wens is dat er daadwerkelijk meer geld naar onze stadsdelen gaat. Krijgen wij met ingang van de eerstkomende begroting nu een apart budget voor de stadsdelen? En krijgen de stadsdelen echt zeggenschap en doorzettingsmacht over dit geld? Ik verwacht een toezegging op dit punt, want dit is cruciaal om te kunnen inspelen op de wensen van bewoners.

En voorzitter ten aanzien van bestemmingsplannen moeten we echt ook een slag maken. Deze zijn nu alleen maar toegankelijk voor deskundigen. Gelukkig hebben wij die in onze fractie, maar bewoners moeten ook weten wat er gaat gebeuren in hun buurt. Dat moet dus echt anders.

We zien al jaren een onderuitputting op onderwijs, buitenruimte en economie. Dat kan niet in een slechte economische tijd en met een werkloosheid van 17%. Dan moeten we investeren. Dat na het half jaarbericht van 2014 een tekort van 19 mln. in no time werd omgebogen in een voordeel van 23mln. is geen goed teken. Er is duidelijk onderbesteding en overdadige risicoaversie. Ook nu weer ligt er 11 mln. incidenteel geld op de plank. Dit lijkt te behoudend. Via herfinanciering is er nog een hoop structureel te halen, de vangnetregeling voor tekorten op de bijstand is in 2015 en 2016 versoepeld en het is niet onwaarschijnlijk dat de fikse rijksmeevallers ook de gemeenten blijvend ten deel vallen. Stop structurele onderbestedingen en meevallers niet weg, laat ze zien. En investeer! Hoe gaat de wethouder daar voor zorgen?

Daarbij, de reservepotten blijven groter dan noodzakelijk. Praktisch alle reserves zitten vol en de rekeningencommissie spreekt daarnaast over een ‘ijzeren voorraad’ van 100 mln. op het artikel ‘nog te verdelen’. 100 miljoen! Is dit nu allemaal nodig?

Voorzitter, wij hebben lage lasten in Den Haag. Maar ondertussen schaft Delfland de kwijtschelding af voor de waterschapsbelasting. Pats, 280 euro per jaar in de min voor een bijstandsgezin. Ik neem aan dat het college hier net zo strijdvaardig is als ten aanzien van het buigbudget? Is het college bereid om hierover protest aan te tekenen? Ik neem aan dat we compensatie eisen?

Voorzitter, we investeren in de hele stad. We gaan de goede kant op. De PvdA gaat er van uit dat dit leidt tot minder onwenselijke verschillen in de stad. We rekenen op dit college.